«Της Φίλωνος είσαι;». Μια ερώτηση ανώτερη από βρισιά, εξόχως προσβλητική την δεκαετία του '50 στην Ελλάδα, τότε που η Φίλωνος ήταν ο ομφαλός του παραβατικού Πειραιά. «Να πάτε από από την Ηρώων Πολυτεχνείου ή από την παραλία. Όχι από την Φίλωνος, μου έλεγε η μαμά μου» θυμάται η κ. Λόλα Χιώτη, βέρα Πειραιώτισσα,80 χρονών σήμερα. «Ναι, ναι λέγαμε εμείς και πηγαίναμε από τον κακόφημο δρόμο. Θέλαμε με τις φίλες μου να πάμε στην εκκλησία ανήμερα του Αγίου Νικολάου, αλλά μας έτρωγε και η περιέργεια να δούμε πως ήταν αυτές οι γυναίκες εκεί, πως ήταν αυτά τα σπίτια» συνεχίζει η κ. Χιώτη. Η εκκλησία βρίσκεται στην κορυφή της Φίλωνος, οπότε η κοριτσοπαρέα είχε την ευκαιρία να δει, με τα έκπληκτα παιδικά της μάτια, την τραχιά πλευρά του φεγγαριού σε κάμποσο από το μεγαλείο της. Ο δρόμος με τους οίκους ανοχής, τα καμπαρέ, τα πορνοσινεμά, τους νταβατζήδες, τις τροτέζες, τους πληρωμένους έρωτες, την ιερή καταστροφή της αθωότητας, τον γλυκόπικρο μύθο των ανθρώπων του περιθωρίου, τους αγαπητικούς και τους προστάτες.
«Στη Φίλωνος» συνεχίζει η κ. Χιώτη «υπήρχαν και δύο αμερικάνικα μαγαζιά. Καινούργια ρούχα, όχι από δεύτερο χέρι. Σε αυτά είδαμε τα ρούχα από νάιλον, για πρώτη φορά. Τα υφάσματα ορλόν, περλόν» λέει και στα αυτιά μου ακούγονται σαν στίχοι από ρετρό άσμα αυτές οι τραγουδιστές λέξεις. «Τις θυμάμαι να στέκονται και να καπνίζουν μέσα στις διάφανες ρόμπες τους και στις φανταχτερές κιλότες τους. Φορούσαν όλες σοσονάκια. Μάλλον θα κρύωναν, όλη την ώρα γδυτές. Μία μάλιστα επιτέθηκε στη φίλη μου. “Τι κοιτάς μωρή κότα” της φώναξε». Η κ. Χιώτη μιλάει με εικόνες. Οικείες εικόνες μιας και ο ελληνικός κινηματογράφος φρόντισε μια δεκαετία μετά, το '60, να φωτίσει τα σκοτεινά στενά της περιοχής και να μάθουμε άπαντες για τις κωμικές περιπέτειες ενός καθηγητή Αγγλικών στην Τρούμπα, στη θρυλική ταινία «Καλώς ήρθε το δολάριο», σε σενάριο του Σακελλάριου, για τα δραματικά ενσταντανέ στα «Κόκκινα Φανάρια» του Γεωργιάδη ή την όμορφη και ποθητή «Λόλα» του Δημόπουλου.
ΠΟΥ ΠΕΦΤΕΙ Η ΤΡΟΥΜΠΑ;
«Η περιοχή της Τρούμπας βρίσκεται ανάμεσα στους ναούς του Αγίου Σπυρίδωνα και του Αγίου Νικολάου, περικλείοντας τις οδούς Φίλωνος και Νοταρά. Η ονομασία προήλθε από την τρόμπα (αντλία) νερού που υπήρχε, από το 1860, σε πηγάδι της περιοχής και ανεφοδίαζε με νερό τα πλοία. Η ατμοκίνητη αντλία βρισκόταν στην οδό 2ας Μεραρχίας (πρώην Αιγέως). Τα κακόφημα σπίτια εγκαταστάθηκαν εκεί μετά το 1950, όταν έκλεισαν τα Βούρλα (περιφραγμένη περιοχή με οίκους, ανοχής δίπλα στον Άγιο Διονύσιο, Δραπετσώνα). Πριν τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο η περιοχή της Τρούμπας ήταν γνωστή για τους τεκέδες, και για τα κέντρα διασκέδασης (τα καφωδεία). Εκεί, άλλωστε, δούλευε ο Βαμβακάρης, ο Γενίτσαρης, ο Μπίνης, ο Πουνέντης προσφέροντας μουσική διασκέδαση δίχως να έχουν καμία σχέση με τη σεξουαλική εκμετάλλευση» διαβάζω στο 24grammata.com.
Κάπου εκεί, ανάμεσα στους μάγκες του '50, στην μεταπολεμική ακμή του εγχώριου σελιλόιντ και στο σήμερα, η Τρούμπα έπεσε σε κενό αέρος. Έμειναν παρόλα αυτά τα «ροζέ σινεμά» να θυμίζουν κάτι από το «για πάντα» της περιοχής. «Ο Σκυλίτσης, επί χούντας, τα έκλεισε» λέει η κ. Χιώτη ενώ μου δίνει μερικές ακόμα πληροφορίες από την εποχή:«Την Μεγάλη Παρασκευή οι γυναίκες δεν δούλευαν γιατί ήταν θρήσκες. Υπήρχε ένα μεγάλο σινεμά, τo “Ιλίσια”, έμπαιναν μέσα τα λουστράκια άφηναν και τα κασόνια τους. Δύο ονόματα θυμάμαι από μπαρ, το Black Cat και το John Bull».
«Δεν ήταν κακόφημη» λέει ο Θανάσης μέσα από το κιόσκι του περιπτέρου του στη συμβολή της Φίλωνος και ενός κάθετου δρόμου, που δε θυμάμαι το όνομά του. Σκουζέ ίσως. «Η Τρούμπα ήταν ένας δυνατός οικονομικός άξονας, υπήρχε μεγάλη κίνηση χρήματος και δολαρίου, αλλά κάποια στιγμή, όπως συμβαίνει πάντα στην Ελλάδα, όλα έπαυσαν, διεκόπησαν βιαίως» εξηγεί. Στην ερώτησή μου εάν είναι εύκολο το πάρκινγκ στη γειτονιά μου απαντάει ότι δεν ξέρει αφού κυκλοφορεί με ποδήλατο. Στέκεται όμως στη λέξη γειτονιά και επικροτεί. «Αυτό ακριβώς. Μια γειτονιά είναι η Τρούμπα, με οικογενειάρχες και συνοικιακά καταστήματα. Ποτέ δεν αισθάνεσαι φόβο ή ανασφάλεια εδώ».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου