«Είναι λάθος ο κ. Τσίπρας να πει “ναι” σε όλες τις απαιτήσεις των δανειστών» υποστηρίζει, με ανακοίνωσή της, η Ένωση Κεντρώων, αναφορικά με την αξιολόγηση. Ωστόσο, εκτιμά ότι «η επιστροφή των θεσμών, εφόσον επισημοποιηθεί, είναι βήμα θετικό». Επίσης, η Ένωση Κεντρώων σημειώνει ότι «τα λεγόμενα αντίμετρα είναι ασήμαντου οικονομικού ύψους, παροχές που κακώς διαφημίστηκαν υπερβολικά από την κυβέρνηση». Ακόμα, υπογραμμίζει: «Απομένει το θέμα της συναίνεσης των πολιτικών κομμάτων γιατί συνεχίζουν να υπάρχουν οι πληροφορίες ότι οι ξένοι θα απαιτήσουν πλειοψηφία από 180 βουλευτές». 31/03/2017 15:35 Ευτ. Αδηλίνη, ΑΠΕ-ΜΠΕ Αθήνα, Greece Πηγή: Συνεχίζουν να υπάρχουν πληροφορίες ότι οι ξένοι θα απαιτήσουν πλειοψηφία 180 βουλευτών http://mignatiou.com/2017/03/sinechizoun-na-iparchoun-plirofories-oti-i-xeni-tha-apetisoun-pliopsifia-180-voulefton/

Του Πέτρου Δούκα Αν ήμουν στη θέση του Τσακαλώτου 1. Θα προσπαθούσα να προσελκύσω γύρω μου τους πιο καταξιωμένους Έλληνες! Όπως μας είχε αναφέρει το 1979 ο περίφημος (και άλλης κλάσης τραπεζίτης) Walter Wriston, Διοικητής της Citigroup, σε ένα γεύμα που είχε παραθέσει για μας τους νεοπροσληφθέντες trainees στη Citibank στη Νέα Υόρκη, "πρώτο μου μέλημα είναι να προσελκύσω τα καλύτερα ταλέντα στη Citi! Μετά, εσείς θα βρείτε τι πρέπει να γίνει, και πως!" Οι περισσότεροι καταξιωμένοι στον ιδιωτικό τομέα δεν επιζητούν μπλεξίματα με το Δημόσιο. Δεν τους ενδιαφέρει να προσφέρουν ex officio το δικαίωμα στον καθένα να τους κατακρίνει, να τους καταγγέλλει, να τους "τρολλάρει", για να βγάλει τα απωθημένα του! Ούτε να γίνονται με το παραμικρό αντικείμενο εισαγγελικής έρευνας και μάλιστα σε 'βάθος εικοσαετίας'! Αν όμως, τους το ζητάγαμε επιτακτικά, αρκετοί, όχι όλοι, θα έλεγαν "ναι", τουλάχιστον για ένα διάστημα! Ενδεικτικά λοιπόν... Αθανασίου, Βαμβακίδης, Βαρελάς, Βεζανής, Βουράκης, Γιαβρόγλου, Δαμπάσινας, Ζαφειρίου, Ζομπανάκης, Θεοδωρίκα, Θεοδωρόπουλος, Καζάς, Κατούνας, Κοκκόλ, Κολακίδης, Κοντογούρης, Κούλης, Κούρτης, Κούτρας, Κυριακίδης, Κυριακού, Μάκκας, Μανιός, Μαχαίρας, Ξαφά, Μανουηλίδης, Μονοκρούσος, Παληός, Παναγόπουλος, Παντελάκης, Παπαδάτος, Παπαλεξόπουλος, Ράμφος, Σαμαράς, Σαμπατακάκης, Σταματέλου, Στεφανόπουλος, Ταύλας, Τερζής, Τραβλός, Τσάκος, Τσόπελας, Τσουκαλάς, Φέσσας, Χατζηδημητρίου, Χήτος, και άλλοι! Πολλοί άλλοι! 2. Θα εξηγούσα, μαζί με όλη τη πολιτική ηγεσία, ότι τα εισοδήματα όλων μας θα αυξηθούν μόνον όταν αυξηθεί και η συνολική αξία όλων των αγαθών που παράγουμε! Δεν μπορεί να παράγουμε προϊόντα αξίας €1000 και να ζούμε με την ψευδαίσθηση ότι δικαιούμαστε να πληρωνόμαστε €2000! Τα εισοδήματα δεν θα αυξηθούν με Προεδρικά Διατάγματα, με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, με ψηφίσματα, και με το να τυπώνουμε και μοιράζουμε δραχμούλες! (Το αντίθετο θα συνέβαινε σε μια τέτοια περίπτωση!) Θα αυξηθούν μόνον όταν παράγουμε πολλά περισσότερα προϊόντα, πολύ μεγαλύτερης συνολικής αξίας! Μόνο τότε! Και για να γίνει αυτό πρέπει να αλλάξει και να γίνει ασύγκριτα πιο ελκυστικό όλο το επενδυτικό κλίμα και περιβάλλον! Όλο! 3. Θα καλούσα σε τακτικές συναντήσεις καταξιωμένους επιχειρηματίες και επαγγελματίες και βουλευτές όλων των κομμάτων για να ακούσω τις απόψεις τους. 4. Θα προσκαλούσα επιχειρήσεις από όλο τον κόσμο, να εγκαταστήσουν περιφερειακά και GLOBAL HEADQUARTERS στην πατρίδα μας και να εκμεταλλευθούν τα ιδιαίτερα ελκυστικά φορολογικά κίνητρα του Νόμου 3427/2005, του οποίου είμαι συντάκτης των σχετικών διατάξεων. •Ήδη τέτοιες διατάξεις αξιοποιούν σπουδαίες πολυεθνικές όπως η C.C.C. και η OLAYAN GROUP, έχοντας προσφέρει θέσεις εργασίας σε εκατοντάδες Ελληνόπουλα! Μάλιστα θα τροποποιούσα τις διατάξεις αυτές ώστε να επιτρέπεται στις εταιρείες αυτές να ενεργούν ως 'principal' και να μπορούν να αγοράζουν και να πουλάνε και στην μητρική τους εταιρεία και σε τρίτους εκτός Ελλάδας, και όχι απλά να παρέχουν υπηρεσίες στην 'μητρική' τους εταιρεία! Αμέσως μετά, θα διαφήμιζα τα πλεονεκτήματα αυτά ("come and work in the Country you would ❤️ love to vacation), και θα καλούσα επιχειρήσεις από όλο τον κόσμο (για παράδειγμα fund managers που αποχωρούν από το Λονδίνο και εγκαθίστανται στη Γενεύη για φορολογικούς λόγους, είτε λόγω του BREXIT), να εγκαταστήσουν περιφερειακά και GLOBAL HEADQUARTERS στην πατρίδα μας! 5. Θα χορηγούσα άμεσα την Ελληνική ιθαγένεια και διαβατήριο σε όσους επενδύουν 1 εκατ. ευρώ σε τοποθετήσεις διάρκειας τουλάχιστον 10 ετών (ακίνητα, επιχειρήσεις, χρηματιστήριο). Δηλαδή με εξασφάλιση ότι τα κεφάλαια αυτά θα μείνουν στην Ελλάδα για τουλάχιστον 10 χρόνια, αλλά χωρίς να καταταλαιπωρούμε τους υποψήφιους με τις απίθανες γραφειοκρατικές διαδικασίες που απαιτούνται σήμερα- ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΦΟΡΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΟΥΣ! ΝΑ ΦΟΡΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΟΝΟ ΟΤΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟΚΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ! 6. Αντίστοιχα θα θεσμοθετούσα διατάξεις "NON-DOM" = non-domicile που θα διευκόλυναν να εγκατασταθούν στην Ελλάδα εκατομμυριούχοι του εξωτερικού, να προσλαμβάνουν προσωπικό και στελέχη στη Χώρα μας και να ξοδεύουν εδώ τα χρήματά τους! 7. Θα σταμάταγα το φοροκυνηγητό για υποθέσεις πέραν της επταετίας! Το να θεωρείται κάθε φορολογική διαφορά υπόθεση "ξεπλύματος μαύρου χρήματος", κλπ., και να ζητούνται παραστατικά και αποδείξεις για 15 χρόνια, όχι μόνο καταναλώνει απίστευτη οικονομική και ψυχολογική ενέργεια, αλλά καθιστά την κοινωνία μας Οργουελιανού τύπου! Γι' αυτό σε κανένα σοβαρό κράτος δεν ισχύουν τέτοιες διατάξεις! 8. Θα νομιμοποιούσα όλες τις καταθέσεις των Ελλήνων στο εξωτερικό με ένα ειδικό τέλος 10%, χωρίς καμία, μα καμία, άλλη προσπάθεια δίωξης, εξέτασης του πόθεν έσχες, κλπ. Για όσους επαναπατρίσουν τα κεφάλαιά τους, αυτό το τέλος θα το μείωνα στο 6%! 9. Θα απαιτούσα από τις "Υπηρεσίες" να περιορίσουν κατά 50% τον αριθμό των πιστοποιητικών που απαιτούνται για κάθε αδειοδότηση. Αυτό το 50% των απαιτουμένων πιστοποιητικών είναι χωρίς ουσία και απότοκο της πρωτόγονης δημόσιας διοίκησης. 10. Θα έθετα πλαφόν αμοιβών για όσους τοποθετούνται σε ηγετικά πόστα σε φορείς του Δημοσίου, ώστε να μην πληρώνονται περισσότερο από το εισόδημα που δήλωναν πριν τοποθετηθούν! Δεν μπορεί στη φορολογική σου δήλωση να δήλωνες ετήσιο εισόδημα €10 χιλ. και να σε τοποθετούν οι κομματικοί σου φίλοι σε ΔΕΚΟ με αμοιβή 200.000,-χιλ. ευρώ! 11. Θα αποποινικοποιούσα τις ακάλυπτες επιταγές και θα αντικαθιστούσα τη σχετική νομοθεσία με κάποια παραλλαγή αυτής των ΗΠΑ. 12. Θα καταργούσα το πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας (με εξαίρεση τους πολιτικούς και τις οικογένειές τους), που είναι παγκόσμια ελληνική ευρεσιτεχνία και καταταλαιπωρεί τους συμπολίτες μας. Οι φορολογικές διαφορές των πολιτών με το Δημόσιο δεν μπορεί να είναι φρένο στις προσπάθειές τους να δράσουν οικονομικά. 13. Για την τόνωση της ρευστότητας και των επενδύσεων, θα καταργούσα για δύο χρόνια το πόθεν έσχες (με εξαίρεση τους πολιτικούς!) 14. Θα μείωνα το φόρο μεταβίβασης ακινήτων στο 4% (οι εισπράξεις είναι απογοητευτικές ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν συναλλαγές). 15. Θα μείωνα το φόρο κληρονομιάς στο 1-2%, χωρίς ποσοτικό όριο! 16. Θα μείωνα σταδιακά τους φορολογικούς συντελεστές στις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες. Οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές μαζί με όλους τους άλλους φόρους (ΦΠΑ, ακίνητα, κλπ) αποτρέπουν κάθε νέα επένδυση, και προτρέπουν να γίνονται συναλλαγές κάτω από το τραπέζι. Έτσι φθάσαμε στην αστεία κατάσταση, οι επιχειρήσεις να πληρώνουν μέρισμα με τη μορφή ‘επιστροφής κεφαλαίου’ για να αποφύγουν την καταχρηστική φορολόγηση στα μερίσματα, ενώ πραγματικές και μη κρατικοδίαιτες ναυαρχίδες της Ελληνικής βιομηχανίας, όπως η Βιοχάλκο, να φεύγουν απηυδισμένες από τη Χώρα μας! 17. Θα εξέταζα τη δυνατότητα για ΟΛΕΣ τις Επιχειρήσεις με τζίρο μέχρι € 6 εκατ. να τους δίνεται η δυνατότητα να επιλέξουν να πληρώνουν φόρο 3% ΕΠΙ ΤΟΥ ΤΖΙΡΟΥ, χωρίς καμία απαλλαγή, ή ανάλογα με τις τρέχουσες φορολογικές διατάξεις. 18. Θα προωθούσα την άμεση κατάργηση των άχρηστων και ανενεργών φορέων. 19. Θα μείωνα κατά 50% τον αριθμό των συμβούλων κάθε Υπουργού και Υφυπουργού. Σύμβουλοι κάθε Υπουργού πρέπει να είναι κυρίως οι υπηρεσιακοί παράγοντες. 20. Θα μείωνα τον αριθμό των απασχολουμένων στο Δημόσιο, με έμφαση στην αποχώρηση όσων μπήκαν στο Δημόσιο από το παράθυρο τα τελευταία 7 χρόνια και σε όσους δεν αποδίδουν. Επίσης πρώτοι στην εφεδρεία να μπουν οι συγγενείς πολιτικών προσώπων. 21. Θα περιόριζα τον Προϋπολογισμό της Βουλής. Δεκάδες βουλευτές ταξιδεύουν στο εξωτερικό χωρίς καν να υποβάλλουν κάποια Έκθεση που να αναλύουν τα δήθεν επιτεύγματά τους, ενώ η ίδια η Βουλή εδώ και πάρα πολλά χρόνια έχει πάψει να νομοθετεί! 22. Θα αυστηροποιούσα και θα επέβαλα την αυστηρή τήρηση των πειθαρχικών διατάξεων του Υπαλληλικού Κώδικα, ώστε οι ‘κακοί’ υπάλληλοι να αποχωρούν με συνοπτικότερες διαδικασίες από την υπηρεσία. Όποιος δεν εργάζεται φιλότιμα, όποιος είναι συστηματικά ‘κοπανατζής’, όποιος χρηματίζεται ή κλέβει, να αποχωρεί από τον Δημόσιο τομέα. 23. Θα μείωνα δραστικά τα μυστικά και απόρρητα κονδύλια του Υπουργείου Εξωτερικών, δεδομένου ότι μεγάλο μέρος από αυτά δεν χρησιμοποιείται για τους σκοπούς που θα έπρεπε να χρησιμοποιείται. 24. Θα πίεζα για την άμεση εγκατάσταση κεντρικού ηλεκτρονικού συστήματος για κάθε παραγγελία φαρμάκων, αντιδραστηρίων, ορθοπεδικού υλικού, κλπ. 25. Θα αξιοποιούσα το στελεχιακό δυναμικό των υπαλλήλων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, παρέχοντάς τους την εξουσιοδότηση να πραγματοποιούν ολοένα και περισσότερους επιτόπιους δειγματοληπτικούς ελέγχους σε όλα τα είδη δαπανών, σε Υπηρεσίες ή Νομικά πρόσωπα & οργανισμούς που επιδοτούνται από το δημόσιο ταμείο, στους Ο.Τ.Α. α’ βαθμού και τις δημοτικές επιχειρήσεις τους, καθώς επίσης και στα Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι., και στα Ν.Π.Ι.Δ. που χρηματοδοτούνται από το Δημόσιο ή από κοινοτικούς πόρους. 26. Θα περιόριζα τη σπατάλη στους δήμους, τις νομαρχίες και τις περιφέρειες, επιβάλλοντάς τους πιο προχωρημένα λογιστικά συστήματα ελέγχου των δαπανών τους και των ταμειακών ροών τους, και δημοσιοποίηση των οικονομικών τους καταστάσεων κάθε έξι μήνες. 27. Θα συνέχιζα την απελευθέρωση των εργασιακών σχέσεων, ώστε οι αμοιβές να είναι ανάλογες με την πραγματικότητα κάθε επιχείρησης. Οι κλαδικές και πανελλαδικές συμβάσεις καταδικάζουν πολλές επιχειρήσεις στην κατάρρευση, αφού υπομένοντας τους "άνωθεν" συνδικαλιστικούς περιορισμούς, και πλήθος εργασιακών αγκυλώσεων, ΔΕΝ μπορούν να ανταγωνισθούν τους πιο ευέλικτους διεθνείς ανταγωνιστές τους! 28. Θα καταργούσα τα αντικίνητρα σε βάρος των συνταξιούχων που τους επιβάλλουν να μην είναι μέτοχοι ή μέλη ΔΣ γιο να μπορεί να λαμβάνουν τη σύνταξή τους! 29. Θα ελάφρυνα τη γραφειοκρατία και τα απαιτούμενα υγειονομικά πιστοποιητικά, ώστε οι αγρότες να μπορούν να διαθέτουν εύκολα στα μαγαζιά την παραγωγή τους: λάδι, φέτα, λουκάνικα, σύγκλινα, τραχανά, χυλοπίτες, μέλι, κλπ., 30. Θα δημιουργούσα Ελληνικό FACEBOOK γιο τους αγρότες. Κάθε αγρότης θα μπορούσε έτσι να επιδεικνύει το αγρόκτημά του, να συνομιλεί με τους προμηθευτές και τους ενδιαφερόμενους, να ακούει τις συμβουλές τους, να παίρνει παραγγελίες, κλπ. Απορώ πως δεν υπάρχει φαντασία και γόνιμη σκέψη στη δημόσια διοίκηση, ώστε ήδη να έχει γίνει κάτι τέτοιο. 31. Θα έδινα κίνητρα στους ‘διακινητές’ αγροτικών προϊόντων (γιατί αυτοί μπορούν να σπρώξουν τα προϊόντα στα ράφια και να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις ώστε να δημιουργηθεί ο κατάλληλος Ελληνικός όγκος παραγωγής και να μειωθούν οι εισαγωγές) -για την διακίνηση Ελληνικών αγροτικών προϊόντων στην Ελληνική αγορά, αλλά και την εξαγωγή τους! Είναι ντροπή να εισάγουμε καρύδια, πατάτες, ντομάτες, κρεμμύδια, σκόρδα, μήλα, αχλάδια, λάχανα, κουνουπίδια, μπρόκολα, φραγκόσυκα, κάστανα, εσπεριδοειδή, κ.α. 32. Θα προσκαλούσα εμπειρογνώμονες από την Ολλανδία και το Ισραήλ γιο την εφαρμογή προχωρημένων τεχνολογιών στη γεωργία. Έκανα κάποιους πολύ πρόχειρους υπολογισμούς γιο την συγκριτική παραγωγικότητα του Ελληνικού γεωργικού τομέα! Ολλανδία 45 εκατ. στρεμματα. αγροτ. καλλιεργ.= αξία παραγωγής = €74 δισ. = €1.700 /ανά στρέμμα! Ελλάδα 37 εκατ. στρέμματα. αγροτ. καλλιεργ.= αξία παραγωγής €7 δισ. περίπου! = € 190 /ανά στρέμμα! Μια σχέση παραγωγικότητας περίπου 1:9 (υπέρ των Ολλανδών) Ισραήλ 5.8 εκατ, στρέμματα. αγροτ. καλλιεργ. = αξία παραγωγής €7.5 δισ. = €1290 /ανά στρέμμα! Μια σχέση παραγωγικότητας σχεδόν 1:7 (σε βάρος μας)!! Εύκολα φαντάζεται κανείς πόσο θα μπορούσε να βελτιωθεί η στρεμματική απόδοση για τον Έλληνα αγρότη, με το επιπλέον εισόδημα να πηγαίνει κατά το μεγαλύτερο ποσοστό στη τσέπη του!! Υπάρχουν κάποιες "δικαιολογίες": σχετικά μικρές ιδιοκτησίες, ορεινοί όγκοι, μέτριες υποδομές, κρατικές δυσλειτουργίες, κ.α. Αλλά αφού μπόρεσαν οι Ισραηλινοί να πετύχουν τέτοιες αποδόσεις σε περιβάλλον «ερήμου», κάτι καλύτερο θα μπορούσαμε και εμείς! 33. Θα κοίταζα πως θα μπορούσα να διευκολύνω •τη σύνδεση νησιών και παράκτιων περιοχών με υδροπλάνα. •την απλοποίηση της αστείας νομοθεσίας για την εγκατάσταση πλωτών εξεδρών και εξυπηρέτησης σκαφών αναψυχής. •την ανάπτυξη θαλάσσιων ταξί μεταξύ Λιμένα Πειραιά, Ζέας, Φαλήρου, Γλυφάδας, στον Θερμαϊκό, κ.α. •την ανάπτυξη των αεροδρομίων της Καλαμάτας και της Τρίπολης (που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και όλη την ανατολική ακτή της Αρκαδίας και της Λακωνίας). 34. Θα κοίταζα πως θα μπορούσα να επιταχύνω την ανάπτυξη του Ελληνικού που όλο και και κάπου σκαλώνει, ενώ θα μπορούσε να δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας. 35. Θα κοίταζα πως θα μπορούσε να δημιουργηθεί εθνικό πάρκο / δρυμός στο Τατόι και σε βουνά όπως ο Ταΰγετος, και πως θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε μια εκστρατεία για να φυτευτούν 80 εκατ. δένδρα σε όλη την Επικράτεια. 36. Θα αναμόρφωνα άμεσα το πτωχευτικό μας δίκαιο! Όσο οι επιχειρήσεις παραμένουν υπερχρεωμένες, ΔΕΝ μπορούν να προσελκύσουν "ούτε σέντ" από τους επενδυτές! Χωρίς όμως επενδύσεις και μάλιστα σε εταιρείες που υπάρχουν, και ήδη έχουν δομή, γραμμές παραγωγής, τεχνογνωσία και δίκτυα διανομής, ΔΕΝ πρόκειται να υπάρξει ανάπτυξη. Και όμως, πάμπολλες υπερχρεωμένες επιχειρήσεις ενώ έχουν αξιόλογη, 1. Τεχνογνωσία 2. Καλό και έμπειρο εργατικό δυναμικό, 3. Operational εγκαταστάσεις, και 4. Φήμη, πελατεία, παρουσία, καλές πωλήσεις και μερίδιο αγοράς ..... δεν μπορούν να προσελκύσουν επενδυτικά κεφάλαια λόγω της υπερχρέωσής τους! Θα έδινα λοιπόν τη δυνατότητα στις υπερχρεωμένες επιχειρήσεις, είτε: 1α. Να δημιουργήσουν μια νέα μητρική εταιρεία στην οποία να μεταφέρονται και όλες οι μετοχές, αλλά και ΟΛΑ τα δάνεια και ΟΛΕΣ οι υποχρεώσεις προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, 1β.... η να μεταφέρουν ΟΛΕΣ τις ουσιαστικές τους παραγωγικές και εμπορικές τους δραστηριότητες και τα στοιχεία του ενεργητικού τους, σε μιά νέα θυγατρική, ιδιοκτησίας 100% της (προβληματικής) μητρικής! Έτσι οι επενδυτές που θα ήθελαν να επενδύσουν στην καθαρή οικονομικά θυγατρική, δεν θα είχαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της υπερχρέωσης της μητρικής! Επιπλέον, ούτε η μητρική θα έχανε κάτι, αφού θα είχε το 100% των μετοχών της θυγατρικής!! Αλλά ούτε και οι τράπεζες θα έχαναν, αφού η ανάπτυξη της νέας θυγατρικής και οι επενδύσεις σε αυτές θα αύξανε τη συνολική αξία της μητρικής στην οποία έχουν δανείσει!! Επιπλέον θα μπορούσε να υπάρχει ρήτρα ώστε όποιος θα επένδυε στη θυγατρική, να έπρεπε να πάρει την έγκριση, το "approval" και των τραπεζών, οι οποίες θα είχαν το δικαίωμα ελέγχου όλων των συναλλαγών, το δικαίωμα να ορίζουν τον Οικονομικό Διευθυντή και τους Ελεγκτές! Θα απαιτηθεί φυσικά και μια ειδική νομοθετική ρύθμιση ώστε η νέα καθαρή από χρέη θυγατρική να μην μπορεί να θεωρηθεί άμεσα "διάδοχος" της καταχρεωμένης μητρικής και αυτόματα οι απαιτήσεις να περάσουν σε αυτή! 37. Θα διερευνούσα πως θα μπορούσαμε να δυναμώσουμε την Ελληνική ναυτιλία, και πως θα μπορούσαμε να καταστήσουμε τον Πειραιά ακόμα πιο σπουδαίο παγκόσμιο ναυτιλιακό κέντρο, δημιουργώντας χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας. 38. Αντίστοιχα και για τον τουρισμό, κυρίως με την διευκόλυνση έκδοσης βίζας για τους επισκέπτες μας. 39. Και μια πιο αιρετική πρωτοβουλία που θα απαιτούσε ευρύτερη συναίνεση: Θα μοίραζα τις μετοχές όλων των κρατικών επιχειρήσεων στα 11 εκατομμύρια Ελλήνων δωρεάν! Αυτοί θα γινόντουσαν οι πραγματικοί ιδιοκτήτες! Για τις μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο δημόσιες επιχειρήσεις: α. θα μετοχοποιούσα το κεφάλαιό τους, β. θα εισήγαγα τις μετοχές τους με συνοπτικές διαδικασίες στο ΧΑΑ (είχα περάσει εγώ σχετικό νόμο το 1993) γ. θα μοίραζα τις μετοχές τους στα 11 εκατομμύρια ελλήνων που θα μπορούσαν ύστερα από 5-10 μήνες να να τις διαπραγματεύονται ελεύθερα στο χρηματιστήριο. Όταν πωλούσε κανείς τις μετοχές του μέσω του Χρηματιστηρίου, το 30% των εσόδων θα πήγαινε σε αποθεματικό για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους, ενώ το 70% θα ήταν καθαρό όφελος στη τσέπη του Έλληνα πολίτη! Περίπου με μια τέτοια μεθοδολογία προχώρησαν στην ιδιωτικοποίηση οι σοβιετικού τύπου οικονομίες της Πολωνίας, της Τσεχίας, της Σλοβακίας, της Πολωνίας και της Ουγγαρίας για το πέρασμά τους από τον κομμουνισμό στην ανοικτή οικονομία. 40. Μόλις παρουσιάσουμε ουσιαστικό έργο και υλοποιήσουμε τέτοιες ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, και αποκαταστήσουμε κάποια εικόνα αξιοπιστίας κι σοβαρότητας, θα συζητούσαμε μια νέα ουσιαστική ελάφρυνση του official sector debt, ώστε να ελαφρυνθεί το βάρος και το κόστος εξυπηρέτησής του! Πέτρος Γ. Δούκας 30/03/2017

Του Δημήτρη Αντωνόπουλου 

Εν μέσω μιας έρπουσας και μηδέποτε καταλείγουσας αξιολόγησης, υπάρχει χώρος και για καλές ειδήσεις. Με τη βελτίωση του καιρού επιστρέψαμε στις ασχολίες μας και στα χωράφια μας. Βρεθήκαμε μπροστά σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανακάλυψη: γέμισε ο τόπος φρεσκοφυτεμένες φιστικιές! 

Είναι από τις ελάχιστες καλλιέργειες που πάνε καλά. Δυστυχώς δεν είμαι σε θέση να δώσω νούμερα για εκτάσεις και παραγωγές διότι οι γνώμες διίστανται... Η Στατιστική Υπηρεσία ανεβάζει τις εκτάσεις στις 46.000 στρέμματα και την παραγωγή στους 8.500 τόννους ετησίως. Παράγοντες της αγοράς αλλά και εμπειρικές εκτιμήσεις ανεβάζουν την παραγωγή σε 5 με 5.000 τόννους το ανώτατο, ποσό πιο κοντά στην παραγωγική δυνατότητα των δένδρων. Η διαφορά μεταξύ των δύο μεγεθών είναι πολύ μεγάλη, αλλά κάποια άλλη φορά θα ασχοληθούμε με το σημαντικό αυτό θέμα της ποιότητας των στατιστικών στοιχείων αγροτικής οικονομίας. Σήμερα θα μείνουμε στην ουσία.

Η καλλιέργεια της φιστικιάς είναι γνωστή στην Ελλάδα από πολλά χρόνια. Περιορισμένη στην Αίγινα, τα Μέγαρα και την περιοχή της Λαμίας. Μέχρι την δεκαετία του '90 σοδεύαμε ό,τι μας έδινε ο θεός και ο κάθε τόπος. Από εκεί και στο εξής τα πράγματα αλλάζουν. Νέες καλλιεργητικές τεχνικές, σωστή λίπανση, πλήθος κατάλληλων φαρμάκων έδωσαν στην καλλιέργεια τη σημερινή της μορφή. Σύγχρονη και οικονομικά αποδοτική. Ας θυμίσουμε εδώ την επιμονή εδώ και αρκετά χρόνια κάποιων γεωπόνων κρατικών υπαλλήλων για την ανάγκη αλλαγής καλλιέργειας από ελιά σε φιστικιά. Δεν είναι όλα τα χέρια ίδια! 

Η μεγάλη ιδιαιτερότητα της φιστικιάς είναι η αργοπορημένη είσοδός της στην καρποφορία. Στα 7 χρόνια από την φύτευση, δίνει κάποιον καρπό και εισέρχεται σε παραγωγική φάση περί την δεκαετία. Δεδομένου ότι έχει μεγάλο κόστος εγκατάστασης αλλά και αρκετά έξοδα καλλιέργειας κάθε χρόνο, στην ουσία μέχρι να αρχίσεις να παίρνεις εισόδημα έχεις ξοδέψει τόσα ώστε να αγόραζες ένα χωράφι ίδιας έκτασης. Είναι δηλαδή μια καλλιέργεια που απευθύνεται σε αγρότες που μπορούν να διαθέσουν ένα κομμάτι της εκμετάλλευσής τους για το σκοπό αυτό αλλά και σε ετεροεπαγγελματίες που είτε διαθέτουν έκταση είτε ενδιαφέρονται να επενδύσουν στο χώρο αυτό.

Φαίνεται λοιπόν οτι η καλλιέργεια επεκτείνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Από πηγές των φυτωριούχων κάθε χρόνο πρέπει να φυτεύονται περί τα 25.000 με 30.000 δένδρα ή 1.000 με 1.200 στρέμματα. Ενα μεγάλο μέρος των φυτεύσεων –ίσως και 30%– γίνεται από μη γεωργούς και αφορά συνήθως μεγάλες εκτάσεις. Οι σημερινοί καλλιεργητές φιστικιάς επεκτείνουν κι αυτοί την καλλιέργεια τους με διαφορετικό ρυθμό ο καθένας, ανάλογα της διαθέσιμης γης. Πλήθος νέων αγροτών δοκιμάζει την τύχη του στη δυναμική αυτή καλλιέργεια, σε συνήθως μικρές και δοκιμαστικές προσπάθειες. Τα φυτώρια ξεπουλάνε κάθε χρόνο τα διαθέσιμα φυτά και χρειάζεται... προκράτηση για να εξασφαλίσεις θέση στα διαθέσιμα της επόμενης.

Που οφείλεται η ξέφρενη αυτή πορεία; Στην εξωστρέφεια που ανέπτυξε ο κλάδος εδώ και 10 με 15 χρόνια. Το κελυφωτό φιστίκι έχει δύο βασικές χρήσεις: αυτή που κυρίως γνωρίζουμε στην Ελλάδα ως σνακ και τη βιομηχανική. Το φιστίκι σπάζεται και η ψύχα του χρησιμοποιείται είτε στη μαγειρική -συνήθως υπό μορφή pesto- αλλά κυρίως στη ζαχαροπλαστική για την παρασκευή πολύ ακριβών γλυκών με βάση την πάστα -λιωμένο-  φιστικιού. Όταν λοιπόν η ελληνική παραγωγή συστηματοποιήθηκε και έφτασε σε κάποιο υπολογίσιμο επίπεδο, τότε προκάλεσε το ενδιαφέρον των Ιταλών -κυρίως Σικελών- εμπόρων, οι οποίοι αποφάσισαν να παρακάμψουν τους 'Ελληνες αντιπροσώπους τους και να έλθουν να αγοράσουν οι ίδιοι. Σε αυτό βοήθησε και μια σειρά άλλων παραγόντων όπως η κρίση στη Μέση Ανατολή, το εμπάργκο στο Ιράν, αλλά και η δημιουργία στη χώρα μας τριών συνεταιρισμών που αποτέλεσαν τους μεγάλου μεγέθους και αξιόπιστους συνομιλητές των Ιταλών. 

Τα τελευταία χρόνια, μπήκαμε συστηματικά στην παγκόσμια αγορά κελυφωτού φιστικιού και το ενδιαφέρον για την καλλιέργεια απογειώθηκε. Το σύνολο σχεδόν της παραγωγής διοχετεύεται στην αγορά μέχρι τα Χριστούγεννα, οι συναλλαγές γίνονται με εξαιρετικούς για την περίοδο που διανύουμε όρους, τα εμπορικής φύσεως προβλήματα είναι περιορισμένα. Φέτος μάλιστα περάσαμε κι ένα μεγάλο crash test: παρ' όλη την πρωτοφανή παραγωγή των ΗΠΑ που πλημμύρισαν τη διεθνή αγορά με προϊόν και την μεγάλη πτώση της τούρκικης λίρας, η αγορά μας άντεξε. Δώσαμε όλη μας την παραγωγή σε πολύ καλές τιμές! Σημαίνει ότι έχουμε πια αποκτήσει ένα κοινό που ζητάει το προϊόν μας και οι πελάτες μας ενδιαφέρονται να κρατήσουν ζωντανή τη σχέση μαζί μας. Εξαιρετικά ενθαρρυντικά μηνύματα!

Ενα νέο success story γεννιέται στην Ελλάδα! Εισρέουν στην χώρα περί τα 25 εκατ. ευρώ από εξαγωγές ετησίως, ποσό μικρό αλλά ανερχόμενο και το σημαντικό είναι ότι έχουν αρχίσει να γίνονται και οι πρώτες επενδύσεις στον τομέα της μεταποίησης, χώρο όπου έχουμε πλήρη άγνοια. Η πρώτη Ελληνοιταλλική επένδυση για το σπάσιμο φιστικιού έγινε το περασμένο φθινόπωρο, ενώ υπάρχουν συζητήσεις για πολλά ακόμη σχέδια. Ο κλάδος προσέλκυσε ξένες επενδύσεις εν μέσω ερειπίων!!! Σκεφτείτε δυναμική!

Φυσικά δεν λείπουν τα προβλήματα και κυρίως η έλλειψη προγραμματισμού. Δεν νομίζω ότι θα περίμενε κανείς πως το κράτος βλέποντας την θετική αυτή εξέλιξη θα έτρεχε να βοηθήσει; Ευτυχώς, πολιτική ηγεσία και υπηρεσίες αντιμετωπίζουν με θετικό πνεύμα την καλλιέργεια και δίνουν λύσεις όπου μπορούν, μέσα πάντα στην ελληνική πραγματικότητα και πνεύμα. 

Η αισιοδοξία για τη μελλοντική πορεία έγκειται σε δύο παράγοντες: πρώτον στήνονται πολλές εκμεταλλεύσεις με σεβαστό μέγεθος και σε σύγχρονη βάση. Αυτοί θα αποτελέσουν αργότερα τους ηγέτες του κλάδου οι οποίοι και θα αναλάβουν να συνεννοηθούν με τους ξένους αγοραστές, οι οποίοι θέλουν τα γνωστά: συνέπεια, προμήθεια όλο το χρόνο, επιχειρηματικό πνεύμα συνεννόησης. Το δεύτερο στοιχείο που εμπνέει αισιοδοξία είναι το μεγάλο ενδιαφέρον ξένων παικτών του κλάδου για την καλλιέργεια μας. Το στοιχείο αυτό δεν πρέπει να το θεωρήσουμε δεδομένο και αειθαλές διότι νέες περιοχές μπαίνουν στο παιχνίδι, όπως για παράδειγμα η Περιφέρεια της Μαδρίτης, η οποία δήλωσε οτι επιθυμεί να γίνει η μεγαλύτερη φιστικοπαραγωγός περιοχή της Ευρώπης τα επόμενα 20 χρόνια. Εχουν επενδύσει αρκετά σε γνώση και τώρα εισέρχονται στο κομμάτι της παραγωγής. Οι διεθνείς παίκτες παρακολουθούν τις εξελίξεις στην μεριά αυτή της μεσογείου και πολλοί από αυτούς παίρνουν θέση. Σε κάθε περίπτωση πάντως τα μηνύματα από την αγορά είναι θετικά και ενθαρρυντικά. Η διεθνής σοκολατοβιομηχανία δοκιμάζει το φιστίκι για την παραγωγής τελικού προϊόντος, και μάλιστα Premium, αφού η τιμή του είναι ιδιαίτερα υψηλή.

Έλλειμμα σημαντικό παρατηρείται στην απροθυμία του ελληνικού εμπορίου να επενδύσει στο χώρο αυτό. Χωρίς ισχυρές εμπορικές επιχειρήσεις στο μέλλον θα βρεθούμε σε δύσκολη διαπραγματευτική θέση. Όταν η αγορά ωριμάσει, οι παραγωγοί δεν θα μπορούν να διαπραγματευτούν από θέση ισχύος όπως κάνουν τώρα. Το σωστό και με ισχυρές βάσεις εμπόριο είναι απολύτως αναγκαίο. Βέβαια οι άνθρωποι του εμπορίου ξηρών καρπών θα κουνάνε το κεφάλι τους λέγοντας χωρίς τράπεζες πως να δραστηριοποιηθείς σε έναν τόσο ακριβό χώρο;

Η τόνωση του εθνικού μας ηθικού είναι περισσότερο από κάθε άλλη φορά αναγκαία. Δεν θα έλθει όμως με την καλλιέργεια πλασματικού κλίματος που καλλιεργείται με τους παραδοσιακούς και γνωστούς τρόπους. Η εμπιστοσύνη όλων μας έχει κλονιστεί και είμαστε καχύποπτοι σε ό,τι ακούμε και δεν βλέπουμε. Σας διαβεβαιώνουμε ότι τις νέες φυτεύσεις τις είδαμε με τα μάτια μας και την φετινή αντοχή της αγοράς την νιώσαμε στην τσέπη μας. Πιστέψτε με, δεν είναι η Άνοιξη που δημιουργεί την ελπίδα. Είναι τα νεαρά φυτά που παλεύουν να πετάξουν τα πρώτα τους βλαστάρια. Είναι οι άνθρωποι που αντί να κρατούν τα λεφτά στα στρώματα τα έδωσαν να επενδύσουν στη γη τους σε πείσμα των καιρών.

* Ο κ. Δημήτρης Αντωνόπουλος είναι Αγροτοοικονομολόγος Msc -Παραγωγός Κελυφωτού Φιστικιού   

«Όλοι οι συνταξιούχοι, ανεξαρτήτως εισοδηματικών κριτηρίων και αυτό είναι το λάθος, πήραν το έκτακτο αυτό επίδομα» τόνισε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, μιλώντας στο Κόκκινο ενώ ερωτηθείς σχετικά πότε το κατάλαβε είπε πως το κατάλαβε "όταν ανέκυψε το θέμα με τον κ. Μπαλαούρα διότι η βεβαίωση αποδοχών που παίρνουμε κάθε φορά από τη Βουλή δεν περιλαμβάνει το τμήμα της σύνταξής μας το οποίο κακώς κατά τη γνώμη μας έστω και αν είναι στα 4 κατοστάρικα, εξ ακολουθείται να δίνεται και στους βουλευτές".

"Υπάρχει μια πολύ μεγάλη σπέκουλα, αντιπερισπασμός, ας μας απαντήσουν για τα λεφτά που πήγαν στα νησιά της Καραϊβικής και δεν είναι και τα μόνα", είπε και σημείωσε πως εδώ είναι ένα ζήτημα αρχής που κατά τη γνώμη του έπρεπε αυτά τα ζητήματα να "τα είχαμε ζητήσει ήδη από την αρχή της διακυβέρνησης της χώρας".

Παράλληλα τονίζει πως "δεν στοχοποιήθηκε τυχαία ο Μάκης Μπαλαούρας, ο οποίος έχει περάσει τα πάνδεινα τον καιρός της Χούντας" και υποστηρίζει πως "επειδή το κριτήριο δεν είναι μόνο οικονομικό αλλά και ηθικό σε όσων τους λογαριασμούς μπήκε το βοήθημα φορτωνόμαστε και ιδιοτέλεια".

"Όσοι μας εγκαλούν για το λάθος που έγινε με την καταβολή στους λογαριασμούς μας του έκτακτου βοηθήματος που είναι λάθος της υπηρεσίας και θα επιστραφεί ας ψάξουν στις ίδιες τις γραμμές τους να βρουν πόσοι δικοί τους το πήραν χωρίς να βγάζουν μιλιά", προσέθεσε.

Νερό με άδειο στομάχι το πρωί. Γνωρίζατε τι προκαλεί στον οργανισμό;

Posted by infiltr8or στο Μαρτίου 31, 2017

Μπορεί να απολαμβάνετε ένα ποτήρι καφέ το πρωί, αλλά τίποτα δεν μπορεί να ξεπεράσει για το καλό του οργανισμού σας, το απλό, καθαρό νερό. Και ενώ φυσικά ένα ποτήρι νερό είναι καλό ανά πάσα στιγμή, αυτό που λίγοι γνωρίζουν είναι πως είναι ευεργετικό για την υγεία σας, όταν το πίνετε το πρωί με το που σηκώνεστε από το κρεβάτι. 

Δείτε γιατί: 

Γενικά οφέλη
Το νερό είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για τη ζωή. Το σώμα σας εξαρτάται από αυτό για κάθε χημική αντίδραση που πραγματοποιεί. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι αντιστοιχεί σε περίπου 75% του συνολικού βάρους του σώματός μας.

Ευκολία
Η καθημερινότητα μπορεί να έχει τόσο γρήγορους ρυθμούς, ώστε απλά να ξεχάσετε να πίνετε υγρά, ακόμα και όταν διψάτε. Και το να πίνετε νερό μόνο μαζί με κάθε σας γεύμα δεν είναι ιδεατό, καθώς μπορεί να αποδυναμώσει τα πεπτικά υγρά και να διαταράξει το στομάχι σας, σύμφωνα με δρ Don Colbert, συγγραφέα του “Eat This Αnd Live”. Αυτός είναι ο λόγος που το να πιείτε νερό μόλις ξυπνήσετε είναι τόσο ιδανικό. Το στομάχι σας είναι άδειο και έτσι το νερό δεν θα εμποδίσει την πέψη.

Μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της οξύτητας του στομάχου
Εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχουν συχνές καούρες, μια κατάσταση που οφείλεται συνήθως στα υψηλά επίπεδα οξέων στο στομάχι. Το στομάχι σας είναι η κύρια πηγή υδροχλωρικού οξέος στο σώμα σας και το εκκρίνει όλη τη νύχτα. Χωρίς τροφές μέσα στο στομάχι, για να αραιώσουν το οξύ, η καούρα είναι πιο πιθανό να σας συμβεί κατά τις πρωινές ώρες. Αν πιείτε νερό αμέσως μόλις ξυπνήσετε, μπορεί να μειώσετε το επίπεδο της οξύτητας στο στομάχι σας και να ανακουφίσετε τυχόν συμπτώματα καούρας.

Βοηθά να έχετε τακτική κίνηση του εντέρου
Το νερό βοηθά στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας, και όταν πίνετε τουλάχιστον ένα ποτήρι νερό μόλις ξυπνάτε το πρωί μπορεί να σας βοηθήσει στην τόνωση της κινητικότητας του εντέρου. Το σώμα σας εξαρτάται τις τακτικές συσπάσεις που συμβαίνουν στο παχύ και λεπτό σας έντερο, προκειμένου οι τροφές να απορροφηθούν και να αποβληθούν. Αυτές οι συστολές εξαρτώνται από αυτό που είναι γνωστό ως γαστροκολικό αντανακλαστικό. Απλά, όταν γεμίζετε το στομάχι σας με φαγητό ή ποτό, το σώμα σας “ανιχνεύει” τις νέες ουσίες και στέλνει σήμα στο έντερο σας να προχωρήσει με την εκκένωση. Αυτό γίνεται μέσα από την κίνηση των εντέρων. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεστε αρκετό νερό.
infiltr8or 

Του Κώστα Στούπα 

Κόμμα: Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν’ αναγιγνώσκωσι και ν’ αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι να αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι.

Ε. Ρόϊδης

Αρκετοί νομίζουν πως η στήλη κάνει δυσοίωνες και καταστροφικές προβλέψεις οι οποίες ενδέχεται και να μην επαληθευτούν. Μακάρι να μην επαληθευτούν!

Η άποψή μου είναι πως η στήλη απλά καταγράφει αυτά που έχουν συμβεί και συμβαίνουν και προσπαθεί να αποκλείσει τα σενάρια που έχουν τις λιγότερες πιθανότητες να συμβούν. Για όποιον έχει στοιχειώδη επίγνωση της πραγματικότητας, το μέλλον είναι αρκετά χαώδες και έρμαιο τυχαίων επιλογών για να μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια από διάνοιες περιορισμένης χωρητικότητας δεδομένων και  επεξεργαστικής ισχύος όπως οι ανθρώπινες.

Το περισσότερο που μπορούμε να κάνουμε λοιπόν είναι να αποκλείσουμε κάποια πιθανά μελλοντικά σενάρια και να αφήσουμε τα υπόλοιπα στην αβεβαιότητα της πιθανότητας να συμβούν.

Ένας χρήσιμος οδηγός για να βγάζει κάποιος συμπεράσματα για το τι συμβαίνει στον κόσμο και προς τα πού πάνε τα πράγματα, είναι οι αγορές.

Οι αγορές καθρεφτίζουν τις αποφάσεις εκατομμυρίων συμμετεχόντων σε αυτές: Από τους fund managers της Wall Street, της Φρανκφούρτης, του Τόκιο ή της οδού Ακαδημίας στην Αθήνα, τους συνταξιούχους στο Δουβλίνο, τις νοικοκυρές στη Σαγκάη, μέχρι τον άστεγο στους δρόμους της Καλκούτας που επειδή ακρίβυνε το ρύζι, λόγω κάποιου τυφώνα, αγοράζει καλαμποκόπιτες εκτοξεύοντας την τιμή στα καύσιμα, λόγω μείωσης των αποθεμάτων βιοκαυσίμων στη Βραζιλία...

Οι αγορές μοιάζουν με τον "συλλογικό διανοούμενο" όπως είχε χαρακτηρίσει ο Αντόνιο Γκράμσι την ιδεατή λειτουργία και χρησιμότητα του Κόμματος.

Ιδεατή προσδοκία, γιατί η εμπειρία στην Ελλάδα απέδειξε πως τα κόμματα δεν αντιπροσωπεύουν τίποτα περισσότερο από το συλλογικό κηφηναριό ηλιθίων που εκτός από το να ζουν από τους φόρους όσων εργάζονται, δεν διστάζουν να σκοτώσουν και την "κότα" που τους ταΐζει.

Στο σημείο αυτό ο Γκράμσι έπεσε έξω ενώ πιο κοντά στην πραγματικότητα έπεσαν ο δικοί μας Ε. Ροϊδης και Γ. Σουρής*...

Του Αντώνη Πανούτσου Μπορεί κάποιος να φανταστεί τον Κώστα Σημίτη να βρίσκεται στην Κρήτη και να έχει κάτσει σταυροπόδι σπάζοντας φιστίκια και ρουφώντας καφέ; Στην Τεχεράνη και να τον συνοδεύει η Δάφνη με μαντήλα; Να είναι σε ευρωπαϊκή διάσκεψη και να βγαίνει τις επίσημες φωτογραφίες με τους άλλους με το κεφάλι ριγμένο στο πλάι και τα χέρια στην τσέπη; Μπορεί και οι προηγούμενοι πρωθυπουργοί να είχαν κάνει τα καραγκιοζιλίκια του Αλέξη Τσίπρα αλλά ο Κώστας Καραμανλής θα φόραγε το μπουφανάκι για να κάνει τον Μπους στις πυρκαγιές στην Πελοπόννησο και ο ΓΑΠ θα φορούσε το κολάν για να καβαλήσει το ποδήλατο. Ο Κώστας Σημίτης έμοιαζε τύπος που θα άλλαζε από το μαύρο σε σιέλ κουστούμι για να πάει για ύπνο. Από τους ανθρώπους που έμοιαζε να μην νοιώθει άνετα όχι σε σπορ αλλά σε καλοραμμένα ρούχα. Ο Κώστας Σημίτης είχε πολλές ελιές, τα σακάκια του μακριά μανίκια και, αν κατεβαίνοντας τη σκάλα του αεροπλάνου έκανε σήμα, θα ήταν στον πιλότο και όχι την αεροσυνοδό. Ο Κώστας Σημίτης ήταν κοντός, κακοντυμένος, βαρετός, δεν είχε γκόμενες, δεν ήταν στο Πολυτεχνείο. Δεν ήθελε να αλλάξει το πολίτευμα της Ελλάδας, πόσο μάλλον της Ευρώπης. Όμως οι Έλληνες τον ψήφισαν. Και τον ξαναψήφισαν. Αφού σύμφωνα με το αθάνατο dictum του Πέτρου Κωστόπουλου: «Τον ψηφίζουμε πρωθυπουργό και όχι για παρέα στην Μύκονο». Αισθητικά, και σε λόγο ο Κώστας Σημίτης ήταν ο λιγότερο Έλληνας των ελλήνων πρωθυπουργών στο πιο ελληνικό των ελληνικών κομμάτων. Διαδέχθηκε τον πιο χαρισματικό λαϊκιστή της μεταπολεμικής Ελλάδας κατορθώνοντας να μη γίνει κακέκτυπο του Ανδρέα, εφευρίσκοντας έναν πολιτικό χαρακτήρα που μέχρι τότε δεν υπήρχε. Του λογιστή. Του πολιτικού των αριθμών που η Ελλάδα χρειαζόταν μετά τις συγκρούσεις του 1989 - '96. Και ο Κώστας Σημίτης delivered the goods. Η συνέντευξη του Κώστα Σημίτη στον Σκάι ήταν εντυπωσιακή για την ευθύτητα της. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα προτιμούσε τον Κώστα Σημίτη σε ρόλο απολογούμενου, να μιλάει για το χρηματιστήριο, τα Ίμια και τον Τσοχατζόπουλο. Με τη λογική και αποστασιοποίηση του πολιτικού που νοιώθει υπόλογος στην ιστορία ο Σημίτης αναφέρθηκε σε αυτό που είχε υποχρέωση να αναφερθεί. Στην Ελλάδα στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ. Το μήνυμα του Κώστα Σημίτη ήταν ότι ο χρόνος έχει τελειώσει. Με την κυβέρνηση στις μετρήσεις τόσο χαμηλά που να της είναι αδύνατον να εφαρμόσει πολιτική κοινής και τη διαπραγμάτευση να έχει κλείσει περισσότερες φορές, από όσες συναυλίες έχουν κλείσει την καριέρα τους οι Πυξ Λαξ, η επόμενη κίνηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι μόνο οι εκλογές, Οι οποίες δεν μπορεί να καθυστερήσουν από επικοινωνιακές κινήσεις. Είτε λέγονται επιτροπές για την ανάπτυξη που θα συνεδριάζουν μια φορά το τρίμηνο είτε εξεταστικές για την καταπολέμηση της διαφθοράς, που ασχολούνται με τον Γιάννο Παπαντωνίου, ενώ σφυρίζει αδιάφορα για τα δάνεια της Αττικής Τράπεζας. Ενδιαφέρον είχε η αναφορά του Σημίτη στη διάλεξη του Κυριάκου Μητσοτάκη για την οικονομία. Όπως είχε αναφερθεί, μετά τη διάλεξη και ενώ ο Μητσοτάκης περίμενε να μιλήσει με τους βουλευτές για την οικονομική πολιτική, αρκετοί για το μόνο που ήθελαν να μιλήσουν, ήταν για το ποιους θα βάλει υποψήφιους στην περιφέρεια τους στις επόμενες εκλογές. Ο Κώστας Σημίτης στην πρωθυπουργία του πρέπει να έζησε ανάλογες στιγμές. Γιατί λοιπόν μια κοινή για τα πολιτικά ήθη ιστορία του κίνησε το ενδιαφέρον; Ο λόγος είναι ότι ο Σημίτης αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα της κατάστασης και αναρωτιέται πως δεν την αντιλαμβάνονται και οι υπόλοιποι. Και όταν η επιτομή του μετριοπαθούς πολιτικού, ο Κώστας Σημίτης ζητάει από δεξιούς βουλευτές συμπεριφορά σταυροφόρου δεν είναι γιατί «ταυτίζεται με την ΝΔ» όπως είπε μετά τη συνέντευξη ο Δημήτρης Τζανακόπουλος. Ούτε προφανώς γιατί έχει προσωπικές φιλοδοξίες με τη ΝΔ. Είναι γιατί με τη σοφία του χρόνου κατάλαβε ότι στη δημοκρατία οι πρωθυπουργοί τελικά δεν είναι αντίπαλοι, αλλά σκυταλοδρόμοι που περνάνε τη σκυτάλη ο ένας στον άλλον. Και ότι ο Αλέξης Τσίπρας παραπαίει. Κάτι που ο ΣΥΡΙΖΑ, που στήριξε την ύπαρξη του στο μίσος και ο Τζανακόπουλος, που στήριξε τον λόγο του στα κλισέ, είναι αδύνατον να καταλάβουν.

Έρχεται κάποτε η στιγμή που έχεις υπερβεί τα όρια σου. Στην πραγματικότητα τα είχες ξεπεράσει εδώ και καιρό αλλά αδιαφόρησες για την προειδοποιητική πινακίδα που έγραφε «δεν αντέχω άλλο». Όμως, τώρα κουράστηκες. Μπούχτισες. Τους σιχάθηκες όλους κι όλα.

Πέφτεις για ύπνο, αλλά σου είναι αδύνατο να κοιμηθείς. Νιώθεις ότι δεν μπορείς να αναπνεύσεις. Οι ανάσες σου κοφτές και γρήγορες. Πνίγεσαι. Έχεις ένα κόμπο στο λαιμό. Αρχίζεις να βήχεις και να ξεβράζεις από μέσα σου λόγια που δεν είπες τότε που έπρεπε, παράπονα που δεν εξέφρασες και λυγμούς που άκουσες μόνο εσύ.

Δεν έχεις άλλη λύση. Σηκώνεσαι. Βάζεις ένα ποτήρι κρασί και κάνεις μια σύντομη αναδρομή στη ζωή σου. Θυμάσαι άτομα, στιγμές και καταστάσεις. Εικόνες περνούν φευγαλέα μπροστά από τα μάτια σου. Γελάς. Βουρκώνεις. Νοσταλγείς. Τα συναισθήματά σου μπερδεμένα όπως κι η ρημάδα η ζωή σου. Τη γέμισες κόμπους και τώρα φοβάσαι να την ξεμπερδέψεις. Όμως, ήρθε η ώρα για ένα καλό ξεκαθάρισμα.

Σπάνιο πράγμα οι απολογισμοί. Δύσκολο να τους ξεκινήσεις και ακόμη δυσκολότερο να τους ολοκληρώσεις. Φέρνουν στο προσκήνιο πρόσωπα, αναμνήσεις κι αισθήματα που ήθελες να ξεχάσεις για πάντα. Ωστόσο, είναι απαραίτητοι για να πας παρακάτω. Για να κλείσεις ένα κεφάλαιο πρέπει να ξέρεις κάθε λεπτομέρεια κι όχι μόνο τους πλαγιότιτλους.

Αρχίζεις να μετράς τους ανθρώπους της ζωής σου. Το μέτρημα δε σου βγαίνει. Ξαφνιάζεσαι. Ανησυχείς. Χρησιμοποιείς μέχρι και τα δάχτυλά σου, σαν μικρό παιδί, για να μην κάνεις κάποιο λάθος. Παίρνεις χαρτί και μολύβι. Το αποτέλεσμα δεν αλλάζει. Οι σελίδες μένουν άγραφες. Λευκές.

Αρνείσαι να δεχτείς ότι ένα κι ένα δεν κάνουν δύο. Η ζωή δεν έχει κανόνες, μόνο εξαιρέσεις. Προσθέτεις από εδώ, αφαιρείς από εκεί αλλά τζάμπα κόπος.

Κάτι ξεκινάς να γράφεις. Το σβήνεις βιαστικά, χωρίς δεύτερη σκέψη. Το τελικό αποτέλεσμα είναι αποκρουστικό. Μισογραμμένες σελίδες γεμάτες μουντζούρες.

Όποιο πρόσωπο και να θυμηθείς το χαρακτηρίζεις με μια μόνο λέξη. Σχεδόν. Η ζωή σου γέμισε από σχεδόν φίλους, σχεδόν έρωτες και σχεδόν συγγενείς. Μήπως τελικά σχεδόν ζεις;

Φίλοι που λάκισαν στην πρώτη ευκαιρία. Λόγια μεγάλα. Υποσχέσεις πολλές. Πράξεις λίγες. Θυμάσαι όλα αυτά τα «θα» που συνοδεύτηκαν από μια αδικαιολόγητη σιωπή κι απομάκρυνση. Μπορεί να μη μαλώσατε ποτέ αλλά για έναν γαμημένο λόγο, για ένα πούστη εγωισμό χαθήκατε.Βλέπεις ήταν περίπου φίλοι σου.

Συγγενείς που δε στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Επαναπαύτηκαν στον τίτλο της συγγένειας που τους χάρισε η ζωή. Για την ακρίβεια έκαναν τα πάντα για να τον απαρνηθούν. Με την πρώτη δυσκολία εξαφανίστηκαν. Πρώτοι στις χαρές και στις λύπες τελευταίοι. Προτίμησαν να είναι στο περίπου συγγενείς σου.

Έρωτες που τελείωσαν άδοξα. Έρωτες που με την πρώτη φουρτούνα γκρεμοτσακίστηκαν στα βράχια. Ξεκίνησαν με τους καλύτερους οιωνούς αλλά η πορεία τους ήταν απογοητευτική. Ακόμη, θυμάσαι τα όνειρα που έκανες. Τα σχέδια σου που ανατράπηκαν μέσα σε μια στιγμή. Ήταν κι αυτοί στο περίπου έρωτες.

Άτομα πολλά. Πράξεις λίγες. Γέμισες τη ζωή σου με πολλούς που σου έδιναν λίγα. Κι αυτό το λίγο μέχρι πρότινος σε συντηρούσε. Σου αρκούσε λίγη στοργή, λίγη αγάπη και λίγο ενδιαφέρον. Έπαιρνες την ελάχιστη δόση που χρειαζόσουν για να επιβιώσεις.

Ποτέ δεν το κατάλαβα το λίγο και το σχεδόν στις ανθρώπινες σχέσεις. Τι σημαίνει είμαι λίγο ερωτευμένος ή αυτός είναι σχεδόν φίλος μου; Τα συναισθήματα δε μετριούνται. Η μετριότητα είναι άγνωστη λέξη γι’ αυτά. Υπάρχουν ή όχι. Οι μόνες λέξεις που μπορούν να τα χαρακτηρίσουν είναι το πολύ και το καθόλου.

Ναι, καλά άκουσες. Αυτό το καθόλου που εσύ φοβήθηκες. Ακόμα και τώρα σε τρομάζει. Συνήθισες στα λίγα και πλέον σου φαίνονται φυσιολογικά. Τρέμεις στην ιδέα να τα χάσεις.

Όμως, για να αποκτήσεις αυτό που επιθυμείς και να φτάσεις εκεί που θέλεις πρέπει πρώτα να νιώσεις πως είναι να μην έχεις τίποτα. Πριν το αίσθημα της πληρότητας υπάρχει το αίσθημα του απόλυτου κενού. Ξέρεις είναι εκείνη η στιγμή που έχεις αδειάσει πλήρως μέσα σου. Έχεις απομακρυνθεί απ’ όλους κι είσαι στο μεταίχμιο για μια νέα αρχή. Το μόνο που μένει είναι να πατήσεις το κουμπί που γράφει play.

Λοιπόν, άδειασε τη ζωή σου από τα λίγα και κάνε χώρο για να έρθουν τα πολλά.

Βουλιάζεις και ας μην το καταλαβαίνεις. Τα λίγα που επέλεξες σου προσφέρουν κάποιες αναπνοές για να κρατιέσαι στη σχεδόν ζωή σου. Όμως, πρέπει να πιάσεις πάτο για να πάρεις φόρα και να ξαναβγείς στην επιφάνεια.

Πέτα από πάνω σου τις μπουκάλες και τα ψευτοσωσίβια. Πάρε μια βαθιά αναπνοή και φτάσε στον πάτο. Ήρθε η ώρα να κάνεις το μεγάλο άλμα προς τα πάνω. Μη φοβάσαι. Μέχρι να το καταλάβεις θα ανοίξεις τα μάτια σου και θα βλέπεις τη στεριά.

Και να θυμάσαι. Το λίγο είναι χειρότερο από το καθόλου.

Του Αντώνη Πανούτσου Το Wag the Dog είναι μια ταινία του 1997. Βασίζεται στο αξίωμα ότι ο σκύλος είναι πιο έξυπνος από την ουρά του, αφού αν η ουρά ήταν πιο έξυπνη θα κουνούσε τον σκύλο. Το σενάριο αναφέρεται σε ένα πρόεδρο των ΗΠΑ που επειδή τον πιάσανε να βάζει χέρι σε μία 12χρονη προσκοπίνα που επισκεπτόταν τον Λευκό Οίκο, πρέπει να δημιουργήσει κάποιον αντιπερισπασμό για να τραβήξει την προσοχή των πολιτών. Οι επικοινωνιολόγοι του αποφασίζουν ότι ένας πόλεμος είναι η μόνη λύση. Η Αμερική κηρύσσει τον πόλεμο στην Αλβανία, την επέμβαση αναλαμβάνει μια ειδική μονάδα με μπερέ από δέρμα λεοπάρδαλης, ο κόσμος παρακολουθεί τις επιχειρήσεις στην τηλεόραση και η υπόθεση με την 12χρονη προσκοπίνα ξεχνιέται. Στην Ελλάδα τις τελευταίες μέρες ο ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να κάνει κάτι ανάλογο. Το δεξιό baiting με την επίσκεψη στο Μουσείο Μπελογιάννη ήταν μια καλή προσπάθεια. Χθες ο Τζαβάρας και ο Τασούλας της ΝΔ έκαναν αναφορά στο θέμα, ο Βούτσης προσπάθησε να το κρατήσει ψηλά αλλά δεν μπορούσε να έχει συνέχεια. Από τη δίκη του Μπελογιάννη έχουν περάσει 66 χρόνια, τίποτα δεν υπήρχε για να προστεθεί και μετά από λιγότερο από ένα 48ωρο το θέμα είχε ξεφουσκώσει. Η πιο εύστοχη αναφορά ήταν της Αλέκας Παπαρρήγα «Δεν περιμένω να δικαιωθεί ο αγώνας του ΕΑΜ σε αυτό το Κοινοβούλιο». Αφού ο ΕΛΑΣ και ο Μπελογιάννης το τελευταίο που ήθελαν ήταν πολυκομματικά κοινοβούλια. Η παραπομπή του Γιάννου Παπαντωνίου στην προανακριτική της Βουλής θα έχει μεγαλύτερη διάρκεια αλλά και μικρή εμβέλεια. Το όνομα έχει αναφερθεί τόσες φορές που ο επικοινωνιακός ντόρος έχει προεξοφληθεί, ο Παπαντωνίου είναι ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ μπορεί να μην σήκωσε το θέμα αλλά δεν έφερε αντιρρήσεις και το χειρότερο είναι ότι πιθανότατα το αδίκημα έχει παραγραφεί. Το γκελ της σύστασης της εξεταστικής ήταν τόσο χαμηλό που στην ηλεκτρονική Αυγή έπαιζε 7ο θέμα, ενώ στα μεγάλα sites έπρεπε να ψάξεις για να το βρεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ σε ένα 24ωρο δοκίμασε με δύο μικρές ουρές να κουνήσει ένα τεράστιο αγγούρι. Την πώληση των μονάδων της ΔΕΗ. Με τους εργαζόμενους να αντιλαμβάνονται τη ΔΕΗ όχι σαν κρατική επιχείρηση αλλά ιδιοκτησία τους, ο Τσίπρας βρίσκεται στη δύσκολη θέση να μην μπορεί να ελιχθεί. Μια επιστράτευση θα βόλευε τους συνδικαλιστές της επιχείρησης αλλά θα έφερνε τον Τσίπρα στη δύσκολη θέση να χρησιμοποιεί ένα νόμο που είναι κόκκινο πανί για την αριστερά. Μια υπαναχώρηση στη συμφωνία με τους θεσμούς θα δημιουργούσε μια ευτυχισμένη ΔΕΗ αλλά μια καταστραμμένη Ελλάδα. Με τον Γιουκλίντ Τσακαλώτο υποχρεωμένο να παραιτηθεί, αφού οι συνομιλητές του στις διαπραγματεύσεις θα τον έπαιρναν στο ψιλό. Με το χρόνο πολύ νωρίς για εορτασμό των Δεκεμβριανών από τον Τσίπρα και πολύ αργά για να τιμηθεί ο Λεωνίδας Κύρκος, που θα πει την γνώμη του για το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ πριν πεθάνει, το μόνο που απομένει στον Τσίπρα είναι να δαγκώσει την σφαίρα που λέγεται ΔΕΗ. Αποδεικνύοντας ότι στην επικοινωνία, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι παρά μία ουρά που κάποια στιγμή νόμισε ότι είναι σκύλος.

Ο "έντονος ήχος" από την φιέστα που στήθηκε για να τιμηθεί ο αγωνιστής της αριστεράς Νίκος Μπελογιάννης "σκέπασε" την "ηχηρή" απουσία του γιου του από τις εκδηλώσεις μνήμης προς τιμή του πατέρα του. 

Βλέπετε κάποιες δηλώσεις είναι ιδιαίτερα ενοχλητικές εάν δεν συμβαδίζουν με το "πολιτικώς ορθό" και κυρίως με την ιδεολογική "ηγεμονία" της αριστεράς στην χώρα μας. 

Ο Νίκος Μπελογιάννης λοιπόν (έχει το ίδιο όνομα με τον πατέρα του) εξήγησε τους λόγους που τον κράτησαν μακριά από την φιέστα που στήθηκε για να τιμηθεί ο πατέρας του.

Με μια αφοπλιστική δήλωσή του στο  IONION FM ανέφερε ότι «το ΚΚΕ επιδίδεται σε συστηματική καπηλεία του ονόματος του Νίκου Μπελογιάννη, που εκτελέστηκε το 1952, αρνούμενος να απαρνηθεί τα κομμουνιστικά ιδεώδη». 

«Κάποιοι καπηλεύονται τους αγώνες του Νίκου Μπελογιάννη. Δεν συνυπάρχω με τον Περισσό από το 1968. Για λόγους αποδοκιμασίας στον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο δεν θα παραστώ στις εκδηλώσεις της Δευτέρας για τα εγκαίνια του Μουσείου προς τιμήν του πατέρα μου, στην Αμαλιάδα» δήλωσε στην «Πρωινή Περίπολο» και στον ΙΟΝΙΟ FM από τη γενέτειρά του την Αμαλιάδα, ο υιός Νίκος Μπελογιάννης, λίγες ώρες πριν από τα εγκαίνια. 

Συγκεκριμένα, ο γιος του αγωνιστή κατέφθασε με λεωφορείο του ΚΤΕΛ στον Πύργο, απ' όπου τον παρέλαβε ο δήμαρχος Ήλιδας και τον οδήγησε στην Αμαλιάδα για να δει την έκθεση και το σπίτι του πατέρα του. 

Στη συνέχεια αποχώρησε με το ίδιο λεωφορείο, όπως ήρθε, δηλώνοντας ότι δεν επιθυμούσε να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν τη Δευτέρα, «παρουσία συγκεκριμένου χώρου», σε ένδειξη αποδοκιμασίας. 

Το κτίριο που βρίσκεται στο κέντρο της Αμαλιάδας το δώρισε η οικογένεια στον Δήμο Ήλιδας πριν από 22 χρόνια και επιτέλους, όπως ανέφερε ο γιος του αγωνιστή, ολοκληρώθηκε η μετατροπή του χώρου σε μουσείο. Μαζί με το κτίριο η οικογένεια δώρισε και τα έπιπλα. 

«Ο πατέρας μου δεν είχε έπιπλα, ζούσε στην παρανομία. Είναι έπιπλα της Διδώς Σωτηρίου, αδελφής της μητέρας μου, που τα δώρισε σε εμάς και τα χρησιμοποιούσαμε. Επιπλέον παραχωρήσαμε και όλο το φωτογραφικό αρχείο. Χρειάστηκαν 22 χρόνια από την ημέρα της δωρεάς για να γίνει το μουσείο» σχολίασε ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Να θυμίσουμε πως μητέρα του, ήταν η δημοσιογράφος και επίσης αγωνίστρια της αριστεράς Έλλη Παππά. Ο γιός λοιπόν του Νίκου Μπελογιάννη από το 1968 έπαψε να "συνυπάρχει" με τους κομμουνιστές του Περισσού.

Φαίνεται όμως πως οι κομματικές ταμπέλες είναι πιο δυνατές από τους δεσμούς αίματος ενός πατέρα με το παιδί του.

Και δυστυχώς στις εκδηλώσεις της περασμένης Δευτέρας "νίκησαν"  για ακόμη μια φορά δηλώσεις που χωρίζουν και δεν ενώνουν έναν βαθιά ταλαιπωρημένο από διχασμούς λαό.

Και ως γνωστόν οι εμφύλιοι διχασμοί οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε εθνικές ήττες.

Του Χρήστου Χωμενίδη

Και ξαφνικά την εβδομάδα που μάς πέρασε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ -ένας πολιτικός ο οποίος έχει περιέλθει σε δεινή θέση ύστερα από την κατάρρευση του κόμματός του από το 25% στο 5% στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές στην Ολλανδία- τάραξε την ευρωπαϊκή επικαιρότητα. 

Η απάντηση του στην εφημερίδα "Frankfurten Allgemeine Zeitung" αναπαρήχθη κάπως παραποιημένη, ώστε να ηχήσει ακόμα πιό οξεία. "Δεν μπορώ να ξοδεύω όλα μου τα λεφτά σε ποτά και σε γυναίκες και στη συνέχεια να ζητώ την υποστήριξή σας" είπε ο Ντάισελμπλουμ, καρφώνοντας σαφώς πλην εμμέσως τους λαούς του Νότου. Το έκανε προφανώς για να ευχαριστήσει τους συμπολίτες του, οι οποίοι γκρινιάζουν ότι στηρίζουν από το υστέρημά τους τις προβληματικές οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωση. Δεν προέβλεψε όμως ότι θα του γυρνούσε μπούμερανγκ;

Άπαντες οι Νότιοι, από τον Πορτογάλο πρωθυπουργό ως τον Ματέο Ρέντσι κι από τον Μπέπε Γκρίλο μέχρι τον Τζανακόπουλο και τον Κικίλια, εξανέστησαν ζητώντας την κεφαλή του επί πίνακι. Μονάχα ο Γιάνης Βαρουφάκης δεν τοποθετήθηκε - θα χαμογέλασε ασφαλώς πλατιά, νοιώθοντας δικαιωμένος για το προ διετίας "γούαου" του. Στη θέση του Γιάνη, ξεφύτρωσε μαινόμενη η κυρία Σία Αναγνωστοπούλου, βουλευτής και πρώην υπουργός του Σύριζα, και κάλεσε όλες τις γυναίκες του Νότου να υπογράψουν διακήρυξη, για να αναδείξουν το "ματσό" πρόσωπο του νεοφιλελευθερισμού. Υιοθέτησε δε, στην εκρηκτική της παρέμβαση, το ψευδώνυμο "Μια Πουτάνα του Νότου". Ο διευθυντής, τότε, της ΟΝΝΕΔ Θεσσαλονίκης -είδατε με τι ταχύτητα μεταδίδεται η φωτιά και στον τελευταίο τροχό της αμάξης;- την παρομοίασε όχι με πουτάνα αλλά με τσατσά. Στέλνοντας μήνυμα ευπρέπειας, η Νέα Δημοκρατία τον αποκαθήλωσε αυθωρεί.

"Κι εμάς τί μάς ενδιαφέρουν όλα αυτά;" θα ρωτήσετε. Το ίδιο ακριβώς αναρωτιέμαι κι εγώ. Ως πότε θα μάς γανιάζουν τα αυτιά με "περυσινά ξινά σταφύλια"; 

Έχουν περάσει πλέον εφτά χρόνια από την άδοξη λήξη του πάρτυ στον ευρωπαϊκό Νότο. Το ερώτημα που θα έπρεπε να απασχολεί ιδίως εμάς τους Έλληνες είναι όχι για ποιό λόγο χρεοκοπήσαμε αλλά γιατί αδυνατούμε να ανακάμψουμε. Αντί για αυτό, επιμένουμε να σκαλίζουμε -με διεστραμμένη απόλαυση- τις τότε πληγές μας. Να αναζητούμε φταίχτες, να ρίχνουμε το ανάθεμα πότε στον Γιώργο Παπανδρέου, πότε στον Κώστα Καραμανλή, ο οποίος πανηγυρίζει την αθωωτική απόφαση για το Βατοπαίδι σάμπως να μη γνωρίζει ότι την τελική κρίση για το πρόσωπό του δεν θα την εκδώσει κανένα δικαστήριο αλλά η Ιστορία... Να αναλωνόμαστε σε επιδείξεις πατριωτισμού, φεμινισμού, ζορμπαδισμού -"εμένα λόγια μη μου λες και μη με περιπαίζεις" που θα' λεγε και ο Νίκος Γκάτσος- μέσω facebook και twitter...

Εάν ήθελε κάποιος να απαντήσει σοβαρά στον Γέρουν Ντάισελμπλουμ, θα τού επεσήμαινε ότι οι Βρυξέλλες -ως ομφαλός της Ευρώπης- φέρουν την ενοχή της ανοχής για ό,τι επί δεκαετίες συνέβαινε στον Νότο. (Και όχι αποκλειστικά εκεί...) Πως όταν οι επιδοτήσεις και τα χρηματοδοτικά πακέτα επενδύονταν όχι στους αγρούς αλλά στα μπουζούκια, όταν δεν αγοράζονταν τρακτέρ αλλά Καγιέν, όταν -για να εισπράξουν τα κονδύλια- οι κτηνοτρόφοι δάνειζαν ο ένας στον άλλον τα αμνοερίφιά τους ώστε να καταμετρηθούν πέντε και δέκα και είκοσι φορές, η ΕΟΚ, κατόπιν η Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν παρούσα. Κώφευε όμως, εθελοτυφλούσε και άφηνε χρέη δημόσια και ιδιωτικά να διογκώνονται και εθνικές οικονομίες να εξοκείλουν. Ανέχονταν οι Βρυξέλλες -ας ερευνηθεί για ποιούς λόγους- να χάνουν κοινωνίες ολόκληρες το εργασιακό τους ήθος και την ικανότητα να στέκονται στα πόδια τους. Και μοναχά όταν ήρθε η ώρα του λογαριασμού, αποκαλύφθηκαν ως εκ θαύματος στον Βορρά οι παθογένειες του Νότου...

Εάν ήθελε κάποιος να απαντήσει σοβαρά στη Σία Αναγνωστοπούλου, θα τής υπενθύμιζε πώς οι γυναίκες για τις οποίες έκαιγαν το πελεκούδι οι αρσενικοί συμπολίτες της δεν ήταν Νότιες. Κοπέλες από τα Βαλκάνια και από την πρώην Σοβιετική Ένωση ήταν, που μετά την πτώση του "υπαρκτού σοσιαλισμού" κατηφόρισαν στον Νότο και εκπορνεύθηκαν έναντι συχνά πινακίου φακής. Η κοινωνική διάλυση στις πατρίδες τους τίς κατήντησε "Προσεχώς Βουλγάρες" ή παραδουλεύτρες κι ανάγκασε τους άντρες τους, όσα πτυχία κι αν είχαν, να γίνουν πιτσαδόροι και εργάτες γης. Τα χρόνια εκείνα ωστόσο, τής ελλαδικής ευδαιμονίας, οι αριστερές ιδέες δεν είχαν εδώ καμιά απολύτως πέραση. Τα εκατομμύρια ψηφοφόρων που πύκνωσαν αργότερα τις γραμμές του Σύριζα, έπιναν τότε μαλτ ουίσκι στην υγειά του Γκορμπατσώφ.

Κι αν ήθελε κάποιος να απαντήσει σοβαρά στους "ενάρετους" Βόρειους, θα τούς διάβαζε απλώς τις στατιστικές με τα ποσοστά αλκοολισμού στις πατρίδες τους. Θα τούς ρωτούσε πώς εξηγείται σε κοινωνίες τόσο ανεπτυγμένες, σε κράτη τόσο αλληλέγγυα προς τον πολίτη, η κατάθλιψη να θερίζει, η μοναξιά να πηγαίνει σύννεφο και οι φτωχογειτονιές να παράγουν ολοένα και περισσότερους ισλαμιστές κομάντος αυτοκτονίας...

Γιατί άραγε να μπούμε στον κόπο της απάντησης; Αφού είναι προφανές ότι η πολιτική ελίτ της Ευρώπης απαρτίζεται στις μέρες μας από ανθρώπους μικρόμυαλους, κοντόφθαλμους, που άλλο δεν τους καίει από την καριέρα τους, σε ορίζοντα μάλιστα τετραετίας. Αφού κανένας τους δεν φαίνεται να έχει την ικανότητα να εκπονήσει όχι όραμα - ένα στρατηγικό σχέδιο έστω για το μέλλον της ηπείρου μας. Και οι μόνοι που ξεφεύγουν από τη χλιαρότητα και τα "ήξεις-αφήξεις" είναι οι -Θεός φυλάξοι- Ακροδεξιοί... 

Το ερώτημα τίθεται βασανιστικό: Αυτούς τους τύπους, που έχουμε για ηγέτες μας, πού τους βρήκαμε; 

Και μόνο η υποψία ότι τέτοιοι μάς αξίζουν, φέρνει σύγκρυο.

* Ο κ. Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας 

Σοβαρά ερωτηματικά για το κατά πόσο είναι συμπαγής η κυβερνητική πλειοψηφία των 153 βουλευτών και το αν θα ψηφίσουν όλοι την τελική συμφωνία - εφόσον υπάρξει - με τους θεσμούς για την δεύτερη αξιολόγηση, που πέρα από κάθε αμφιβολία θα περιλαμβάνει επώδυνα μέτρα, άφησε ο βουλευτής των ΑΝΕΛ Δημήτρης Καμμένος, εκτιμώντας σήμερα ότι αφορολόγητο κάτω από τα 8.600 ευρώ "δύσκολα θα περάσει". Μιλώντας στον ΣΚΑΙ ο κ. Καμμένος, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο οι βουλευτές των ΑΝΕΛ να μην ψηφίσουν όλα τα μέτρα από το πακέτο συμφωνίας. Μάλιστα, εκτίμησε πως εάν πέσει το αφορολόγητο κάτω από τα 8.600 ευρώ, το μέτρο δύσκολα θα περάσει από τη Βουλή. Όπως είπε χαρακτηριστικά «δεν έχουμε κομματική πειθαρχία στους Ανεξάρτητους Έλληνες… Αυτή τη βδομάδα έχουμε ραντεβού με τους αρμόδιους υπουργούς για να μας ενημερώσουν για τα μέτρα. Υπάρχει στο τραπέζι η πρόταση όταν υπάρξει μείωση αφορολόγητου, αλλά να μειωθούν αντίστοιχα και οι φόροι». Ο κ. Καμμένος χαρακτ΄ληρισε την κυβέρνηση ως κυβέρνηση κατοχής λέγοντας συγκεκριμένα: «είμαστε και εμείς κυβέρνηση κατοχής, από το 2010 υπάρχει μια ιδιότυπη κυβέρνηση κατοχής. Κάνουμε ανταρτοπόλεμο, όπως και όλες οι κυβερνήσεις». Να σημειωθεί ότι και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ στην Δυτική Μακεδονία εκφράζουν έντονο προβληματισμό για το πώς θα δικαιολογήσουν μέτρα που θα περιλαμβάνουν πώληση μονάδων της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα. Ήδη ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ Γιώργος Αδαμίδης έχει προαναγγείλει μεγάλες κινητοποιήσεις σε όλη τη χώρα όπου υπάρχουν μονάδες της ΔΕΗ και έχει καλέσει τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ στους συγκεκριμένους νομούς να πάρουν θέση.

Του Μανόλη Καψή

Είναι συγκινητική. Πραγματικά συγκινητική η προσπάθεια των "οργανικών διανοουμένων" (έτσι δεν λέγονται;) του σύμπαντος του ΣΥΡΙΖΑ να υπερασπιστούν τη νεολαία του κόμματος για τον "ακτιβισμό της κλοπής", όπως ονομάζεται τώρα το πλιάτσικο.

Καμία σχέση με την brutal αντίδραση των ίδιων των νέων, που απάντησαν στις άλλες νεολαίες με αναφορές για "τα παιδιά των τσεκουριών του Βορίδη" (ΟΝΝΕΔ) και "μπραβιλίκια μαγαζιών" (ΠΑΣΟΚ). Politically correct, που λένε...

Α, όχι. Οι διανοούμενοι-προστάτες της νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ έχουν άλλα όπλα στη φαρέτρα τους. Πιο κομψά, "διανοουμενέ". Επικαλούνται την κοινωνική επιστήμη, φωτισμένα πνεύματα του 20ού αιώνα, τον Μαρατζίδη, τον Γκάντι και πάει λέγοντας...

Να, για παράδειγμα, η Άντα Ψαρρά στην "Εφ.Συν.", που αποφαίνεται ότι "η ποινικοποίηση ενός ερωτηματολογίου είναι ανεξήγητη και απαράδεκτη". Κι ας χαρακτήριζε το ερωτηματολόγιο της νεολαίας την κλοπή του σούπερ μάρκετ "αντισυμβατική ακτιβιστική πράξη"... 

Η κ. Ψαρρά, ναι, που μπήκε στον κόπο να ρωτήσει τους νεολαίους αν ήταν άστοχη η διατύπωση, για να εισπράξει την απάντηση: "Είναι γνωστό ότι εγκληματικές οργανώσεις όπως η Χρυσή Αυγή ονομάζουν ακτιβισμό τις παράνομες πράξεις τους". Ωραίο επιχείρημα, ε; Μπράβο... 

Η κ. Ψαρρά όμως το πάει και παρακάτω. Γιατί και από κοινωνικές επιστήμες ξέρουμε. Και διερωτάται: Δηλαδή ο καθηγητής Μαρατζίδης, ο οποίος στην έρευνα της διαΝΕΟσις έθεσε το ερώτημα αν η λέξη Εβραίος (όπως και μουσουλμάνος) συνιστά καλό η κακό για τους Έλληνες, πρέπει να θεωρηθεί αντισημίτης; Απάντηση (προφανής): Όχι, κ. Ψαρρά. Όμως, αν ο Μαρατζίδης έθετε το ερώτημα τι σημαίνει για σας Εβραίος: 

Α. Αυτός που κάνει τελετές με νεκρά μωρά χριστιανών,
Β. Αυτός που θέλει την παγκόσμια κυριαρχία μέσω εταιρειών τύπου Ρότσιλντ,
Γ. Αυτός που σταύρωσε τον Ιησού, ή 
Δ. Ένας αλλόθρησκος συμπολίτης μας. 

Ναι, τότε θα είχε κατηγορηθεί για αντισημιτισμό του χειρίστου (ναζιστικού) είδους.

Δηλαδή, δεν ξέρω πώς ονομάζει η κ. Ψαρρά τις ληστείες "αλυσίδων σούπερ μάρκετ" (προσοχή αλυσίδων, δεν χτυπάμε έναν φουκαρά μπακάλη...) αλλά πάντως αντισυμβατική ακτιβιστική συμπεριφορά δεν την λες. Και, σε κάθε περίπτωση, πώς να ονομάσεις διαφορετικά τους Εβραίους; "Αντισυμβατικούς μονοθεϊστές" δεν τους λες πάντως... 

Εξίσου "διανοουμενέ" και ο συνάδελφος Τ. Παππάς (Εφ.Συν.) στην υπεράσπιση της νεολαίας. Ο Τ. Παππάς φαντάζεται ότι τον ρωτούν από εταιρεία δημοσκοπήσεων "αν οι ριζικές αλλαγές σε μια κοινωνία θα προκύψουν με μεταρρυθμίσεις ή με επανάσταση". Θέλει να απαντήσει με επανάσταση αλλά διστάζει. Και εξηγεί: "Με τόσα που έχω ακούσει τελευταία για παρακολουθήσεις είμαι κουμπωμένος". Λογικό. Συνάδελφός μας είναι ο διοικητής της ΚΥΠ, κάτι θα ξέρει παραπάνω ο κ. Παππάς... 

Φοβάται ακόμα ότι αν απαντήσει με επανάσταση, θα τον κατηγορήσουν ότι προκρίνει τον ταξικό εμφύλιο. Έχει ένα δίκιο. Πάντως την επανάσταση δεν την λες "αντισυμβατική ανατροπή της καθεστηκυίας τάξεως μέσω ακτιβισμού". Επανάσταση την λες...

Αν πάλι στην έρευνα τον ρωτούσαν αν οι ριζικές αλλαγές θα έρθουν "με μεταρρυθμίσεις ή με την καταστροφή του αστικού κόσμου, με την επιβολή της δικτατορίας του προλεταριάτου και τη συνακόλουθη φυσική εξόντωση, χωρίς οίκτο, των αστών καπιταλιστών, καταπιεστών των εργατών", θα φώναζε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ακραίο υπόδειγμα αντικομουνισμού και στοχεύει στην υπονόμευση της έννοιας επανάσταση. Ή μήπως όχι; 

Με δυο λόγια, οι λέξεις που επιλέγεις έχουν σημασία και νόημα. Δεν είναι ούτε τυχαίες, ούτε ουδέτερες. Και όταν η νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ επιλέγει τη φράση "αντισυμβατική ακτιβιστική συμπεριφορά", για να περιγράψει τις ληστείες, κάτι θα ξέρει... Αν πάλι ήταν επιλογή της εταιρείας και η νεολαία διαφωνεί, δεν είχε παρά να δηλώσει, "συγγνώμη, λάθος της εταιρείας".

Κάτι που δεν έγινε ποτέ...

1821 - Οι εμφύλιες συγκρούσεις

1821 - Οι εμφύλιες συγκρούσεις

1821

Οι εμφύλιες συγκρούσεις

Αποσπάσματα από άρθρο του Θανάση Παπαρήγα το οποίο δημοσιεύτηκε στην ΚΟΜΕΠ, τεύχος 1/2001

Η επανάσταση του 1821 είχε εθνικοαπελευθερωτικό μα και κοινωνικό χαρακτήρα. Βεβαίως, η αστική ιστοριογραφία προβάλλει κυρίως τον εθνικοαπελευθερωτικό της χαρακτήρα, δηλαδή την εναντίωσή της στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αποσιωπώντας το κοινωνικό της περιεχόμενο γιατί κάτω από το «εθνικό» συγκαλύπτει τα διαφορετικά ταξικά συμφέροντα στην καπιταλιστική κοινωνία η οποία δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε ως αποτέλεσμα της επανάστασης. Στην εξέλιξη της επανάστασης υπήρξαν και εμφύλιες συγκρούσεις. Συνήθως αυτές αποδίδονται από την αστική ιστοριογραφία στην «κατάρα της φυλής». Μόνο που αυτή η άποψη είναι αντιιστορική, αφού ερμηνεύει ένα...κοινωνικό φαινόμενο, και μάλιστα στη διάρκεια της εξέλιξης της κορυφαίας πράξης για το πέρασμα από ένα κατώτερο κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό σε ένα ανώτερο, βουλησιαρχικά, πέρα και έξω από τις ταξικές σχέσεις και τα συμφέροντα των δυνάμεων που έπαιρναν μέρος στην επανάσταση. Ακριβώς, λοιπόν, τις εμφύλιες συγκρούσεις κατά την επανάσταση του 1821, τις αιτίες τους και τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν θα παρακολουθήσουμε στη συνέχεια. Το κείμενο που ακολουθεί είναι εκτενή αποσπάσματα από άρθρο του αξέχαστου συντρόφου μας Θανάση Παπαρήγα, ένα μικρό δείγμα της πνευματικής κληρονομιάς που μας άφησε, ως δημοσιογράφος, ιστορικός, ερευνητής και συγγραφέας. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ΚΟΜΕΠ, τεύχος 1/2001 απ' όπου και αναδημοσιεύονται τα αποσπάσματα. Για διευκόλυνση των αναγνωστών και λόγω του μεγάλου όγκου του προσθέσαμε τους υπότιτλους στο κείμενο.

Οπως είναι γνωστό, ο επαναστατικός πόλεμος του 1821 συνοδεύτηκε σε πολλές φάσεις του από εκτεταμένους και συχνά αιματηρούς εμφυλίους πολέμους. Οι πόλεμοι αυτοί αντανακλούσαν τις αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της ακόμη υπό διαμόρφωση νεοελληνικής κοινωνίας σε μια συγκεκριμένη της φάση αλλά και σε μια συγκεκριμένη της ιστορική στιγμή: Τη στιγμή της πορείας προς τη δημιουργία του εθνικού κράτους. Οι πόλεμοι αυτοί περιείχαν και ήταν φυσικό να περιέχουν τη σφραγίδα των γενικών συνθηκών της εποχής. Οι συνθήκες αυτές συγκεκριμένα ήταν:

1. Η διάλυση του φεουδαρχικού κράτους και η γενική (όσο και ασυγκράτητη) τάση προς την επικράτηση της αστικής κοινωνίας.Βέβαια, εδώ απαιτείται και μια «διευκρίνιση μέσα στη διευκρίνιση»: Στην ελληνική περίπτωση έχουμε να κάνουμε με τη διάλυση του ανατολικού - με την έννοια του συγκεντρωτικού φεουδαρχικού - κράτους και η πορεία προς την επικράτηση της αστικής κοινωνίας γίνεται με ειδικό, τοπικό, «βαλκανικό» τρόπο. Ο τελευταίος έχει σαν πυρήνα του την προσπάθεια δημιουργίας χωριστού εθνικού κράτους σαν νέας μορφής αστικής κοινωνικής οργάνωσης της περιοχής.

2. Υπαρξη ισχυρών αναχρονιστικών υπολειμμάτων «ανατολικού» τύπου, σε μια ανήσυχη και αντιφατική συνύπαρξη και σύμπλευση με στοιχεία υπερσύγχρονα για την εποχή και όχι πάντα λιγότερο ισχυρά.Ενα παράδειγμα που έχει περάσει μάλλον απαρατήρητο: Σε μια απομακρυσμένη και ακριανή περιοχή, ως πριν μερικούς μήνες απλή επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εμφανίζεται το πιο εμπεριστατωμένο πολιτικό καθεστώς της τότε Ευρώπης.

3. Απαρχές της υποδεέστερης, εξαρτημένης θέσης του ελληνικού καπιταλισμού στο σύστημα των σχέσεων μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κρατών.

Οι ιδιαίτερες συνθήκες του ελλαδικού χώρου

Οι γενικές αυτές συνθήκες εμφανίζονταν συγκεκριμένα με όρους που βάρυναν πολύ στους εμφυλίους πολέμους. Τους όρους αυτούς μπορούμε να τους συνοψίσουμε (με μεγάλο, ασφαλώς, ποσοστό ανοχής) στα εξής σύνολα:

1. Χαμηλός βαθμός εθνικής ολοκλήρωσης. Το γεγονός ότι ο παράγων αυτός έπαιξε πολύ σοβαρό ρόλο στους εμφυλίους πολέμους φαίνεται πολύ καθαρά και μόνο από τις συγκρούσεις του τύπου «Ρουμελιώτες εναντίον Μοραϊτών». Στην πραγματικότητα, πρόκειται για φυσιολογική κατάσταση, που δείχνει ότι η αστική κοινωνία βρίσκεται ακόμη στη φάση της πρώτης διαμόρφωσής της.

2. Αντιφατική κατάσταση και διάρθρωση των κυριάρχων δυνάμεων. Η Επανάσταση του '21 γίνεται σε γενικές ιστορικές συνθήκες όπου η μόνη βιώσιμη επαναστατική και προοδευτική δύναμη είναι η αστική τάξη. Σε αυτήν ανήκουν τόσο η ηγεσία της Επανάστασης όσο και ο χαρακτήρας της σφραγίδας που μπαίνει στα προβλήματά της. Ωστόσο, ο όρος «αστική τάξη» καλύπτει μια πραγματικότητα ιδιαίτερα πολύπλοκη και γεμάτη ασυνέχειες ή και αντιθέσεις. Σε αυτήν ανήκουν οι πανίσχυροι και, για την εποχή και την περιοχή, γιγαντιαίοι εφοπλιστικοί όμιλοι, οι αστοί -γαιοκτήμονες, που βαθμιαία δημιουργούνται και, ταυτόχρονα, διαλύονται στις συνθήκες της αποσύνθεσης της αναχρονιστικής οθωμανικής γαιοκτησίας, τα στοιχεία της πολιτικής και διοικητικής αριστοκρατίας που έχουν κατακτήσει θέσεις σε αυτό που έχει ονομαστεί «δοσιματική διοίκησις», ένας ολόκληρος και ιδιαίτερα πολυάριθμος κόσμος από βιοτέχνες επιχειρηματίες και μικρούς και μεσαίους εμπορευομένους, ο οποίος, στις παραμονές της 25ηςΜάρτη, «βαδίζει από καταστροφή σε καταστροφή», μέσα στην καταλυτική οικονομική κρίση που έχει δημιουργήσει η λήξη των Ναπολεόντειων Πολέμων. Οι δυνάμεις αυτές κάθε άλλο παρά ταυτίζονται πλήρως μεταξύ τους. Δε βρίσκονται όλες στον ίδιο βαθμό αστικοποίησης. Από την άποψη αυτή, οι πιο προωθημένοι είναι οι πάσης φύσεως πλοιοκτήτες και οι πάσης φύσεως έμποροι, αν και αυτοί επίσης χωρίζονται μεταξύ τους από σοβαρές αντιθέσεις. Αντίθετα, στους αστούς - γαιοκτήμονες και, ακόμη περισσότερο, στο στοιχείο της διοικητικής αριστοκρατίας, το βάρος των αναχρονιστικών στοιχείων είναι πολύ ισχυρότερο. Τα διάφορα αυτά τμήματα διαφέρουν από την άποψη της οικονομικής επιφάνειας (π.χ. οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου, ήδη από πρώτα ιδιαίτερα πλούσιοι, έχουν πλουτίσει παραπέρα από την οικειοποίηση των περιουσιών των τοπικών πασάδων, που επίσης ήταν ιδιαίτερα πλούσιοι, ενώ οι πρόκριτοι της Ρούμελης στηρίζονται ιδιαίτερα σε πολιτικές λειτουργίες). Διαφέρουν ακόμη και από την έλλειψη μιας πληρέστερα διαμορφωμένης εθνικής αγοράς, που δείχνει τις δυσκολίες επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων περιοχών. Τα πιο προωθημένα στοιχεία έχουν δεσμούς πιο πολύ με το εξωτερικό παρά με την ίδια τη χώρα. Οι διαφορές αυτές δεν είναι ακαδημαϊκές αλλά έχουν σοβαρότατες συνέπειες και επιπτώσεις. Ανάμεσα στους εφοπλιστές, τους ιδιόμορφους γαιοκτήμονες και τους εκπροσώπους της διοικητικής αριστοκρατίας είναι φανερό ότι υπάρχει πολύ έντονη «ιστορική όσμωση»: Ολοι τους έχουν από καιρό στραφεί προς την αστική εξέλιξη μέσω της εμπορικής δραστηριότητας. Αυτό εξηγεί και την έντονη τάση προσέγγισης και συμπαράταξης που τους διακρίνει και που θα φανεί καθαρά στην Επανάσταση. Μεταξύ τους, όμως, υπάρχουν και διαφορές. Οι πλούσιοι εφοπλιστές βλέπουν τη γη σαν χώρο επένδυσης των κεφαλαίων τους και εξόδου από την οικονομική κρίση, αφού ο βιομηχανικός τομέας τους είναι κλειστός (ή, σωστότερα, κλεισμένος). Τα υπόλοιπα στοιχεία των κυριάρχων τάξεων, όμως, βλέπουν τη γη σαν δική τους και δεν έχουν διάθεση να την παραχωρήσουν σε άλλους. Αυτό κάνει το συνασπισμό των μεγαλοεφοπλιστών και των μεγαλοπροκρίτων ασταθή και γεμάτο αντιθέσεις, πράγμα που οδηγεί σε νέο κύκλο αντιπαραθέσεων. Πέρα από αυτά τα προβλήματα, υπάρχουν και τα προβλήματα της γενικότερης ιστορικής διαμόρφωσης των κυριάρχων τάξεων: Μέσα στα πλαίσια μιας ακόμη χαμηλής εθνικής ολοκλήρωσης, της επίδρασης των παραδόσεων της οθωμανικής διοίκησης, κλπ. οι ενέργειες και οι βλέψεις μερικών τμημάτων των κυριάρχων τάξεων όχι μόνο στρέφονται ευθέως ενάντια στα συμφέροντα των υπολοίπων αλλά, καμιά φορά, θέτουν σε κίνδυνο την ίδια την Επανάσταση.

3. Ο ρόλος της «πολεμικής αριστοκρατίας». Ενα από τα χαρακτηριστικά της Επανάστασης ήταν η ύπαρξη σχετικά ισχυρών και ετοιμοπόλεμων παραδοσιακών ή ατάκτων (δε θεωρούμε ταυτόσημες τις δυο έννοιες) στρατιωτικών δυνάμεων που προέρχονταν από λειτουργίες του προηγουμένου καθεστώτος. Οι δυνάμεις αυτές προέρχονταν από τη σύγκλιση δυο παραγόντων: Ο ένας ήταν αυτό που σήμερα θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «σύστημα αυτοάμυνας», που δημιουργείται βαθμιαία στους κόλπους της αγροτιάς κυρίως και έμεινε στην Ιστορία με το όνομα «κλέφτες». Ενας άλλος ήταν ο στρατιωτικός μηχανισμός που δημιούργησαν βαθμιαία στα χρόνια της Αυτοκρατορίας η Υψηλή Πύλη και οι τοπικοί πασάδες για τη διεκπεραίωση των διοικητικών καθηκόντων. Οσο δεν υπάρχουν ακόμη οι προϋποθέσεις για το επαναστατικό άλμα, οι δυο αυτοί μηχανισμοί αλληλοαντιπαρατίθενται αλλά, ταυτόχρονα, αλληλοταυτίζονται (ή, σωστότερα, αλληλοδιαπερνώνται), καθώς τμήματά τους μόνιμα περνούν εναλλακτικά από τη μια κατάσταση στην άλλη. Με το ξέσπασμα της Επανάστασης, η πολεμική αυτή μηχανή καλείται να διαδραματίσει σοβαρό ρόλο. Επί κεφαλής σημαντικών δυνάμεων, καλοί γνώστες του πεδίου των επιχειρήσεων, κάτοχοι αξιολόγων (και, καμιά φορά, μεγάλων) στρατιωτικών ταλάντων, τα μέλη της «πολεμικής αριστοκρατίας» αναλαμβάνουν τη διεκπεραίωση των στρατιωτικών καθηκόντων της Επανάστασης και, κυρίως, του πιο σημαντικού: Της νικηφόρας έκβασης του πολέμου. Οι δυνάμεις που κατόρθωσαν να συγκεντρώσουν (συντελούντων και των πολεμικών λαφύρων, στρατιωτικών αποθεμάτων και άλλων υλικών που περιήλθαν σε ελληνικά χέρια) δεν ήταν μικρές και, ως το 1825, η στρατιωτική κατάσταση φαίνεται ευνοϊκή.

Ωστόσο, όλα αυτά δε γίνονται χωρίς να μπαίνει επί τάπητος το θέμα της κοινωνικής θέσης αυτής της «πολεμικής αριστοκρατίας». Η σημερινή θέση της χαρακτηρίζεται από την απουσία οικονομικής βάσης και από την απώλεια όσων διοικητικών θέσεων κατείχε με την εξάλειψη της οθωμανικής διοίκησης. Η επαναστατική ανατροπή που προκαλεί η έκρηξη ήδη της Επανάστασης στη διάρθρωση και τη θέση της πολεμικής αυτής αριστοκρατίας δεν πρέπει να υποτιμάται. Επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο «κλέφτης» βγαίνει εκτός των θεσμικών ορίων της κατεστημένης κοινωνίας, γίνεται περιθωριακός. Στις συνθήκες της Επανάστασης, ο «κλέφτης» δεν είναι καθόλου περιθωριακός. Γίνεται «στρατιωτικός», στοιχείο και αυτό της κοινωνίας που πρέπει (και που απαιτεί) να λαμβάνεται υπόψη όπως και όλα τα άλλα, ανατροπή καθόλου μικρή στα πλαίσια των σχέσεων της εποχής. Χωρίς να κινούνται, κατ' ανάγκην, από ένα ψυχρό και κυνικό υπολογισμό, δεν είναι παράξενο ότι οι εκπρόσωποι της πολεμικής αριστοκρατίας ζητούσαν να αμειφθούν και να αναδειχτούν για τους κάθε άλλο παρά μικρούς κινδύνους τους οποίους διέτρεχαν και για τις υπηρεσίες που προσέφεραν και που συχνά ήταν αναντικατάστατες. Στις γενικές ιστορικές συνθήκες της εποχής που εξετάζουμε, μόνος ιστορικά ανοιχτός δρόμος για την ανάδειξή τους ήταν η αστικοποίηση, δηλαδή, η ένταξή τους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στις γραμμές των ανερχομένων τμημάτων των κυρίαρχων τάξεων. Και αυτή ακριβώς η τάση εμφανίζεται αλλά όχι χωρίς να προκαλέσει, όπως ήταν και αναπόφευκτο, οξύ ανταγωνισμό με τους ήδη κατεστημένους στις προνομιακές θέσεις, τροφοδοτώντας τις εμφύλιες συρράξεις. Ετσι, η αντίθεση «πολιτικών - στρατιωτικών» θα είναι μια από τις κύριες αιτίες (και, πάντως, κύριες μορφές) των εμφυλίων πολέμων.

Η βαθύτερη ιστορική ταυτότητα της «πολεμικής αριστοκρατίας»

Στους πολέμους αυτούς, η «πολεμική αριστοκρατία» παίρνει μέρος με το δικό της «πολεμικοαριστοκρατικό» τρόπο. Ο τρόπος αυτός αποκαλύπτει και τη βαθύτερη ιστορική ταυτότητα του στρώματος αυτού. Συγκεκριμένα, αποκαλύπτει:

- Την ανικανότητά του να διαχωριστεί από τους αντιπάλους του, παρά τη μόνιμη αντιπαράθεση με αυτούς. Εξ ου και το κύμα των συνοικεσίων ή των απόπειρών τους. Αυτό δε γίνεται χωρίς και πολιτικούς υπολογισμούς (ανάγκη διατήρησης του επαναστατικού μετώπου) αλλά η κύρια αιτία του βρίσκεται σε γενικούς ιστορικούς λόγους που είναι φυσικό οι πρωταγωνιστές της Παλιγγενεσίας να μην μπορούν να αντιληφθούν και να αναλύσουν.

- Την ανικανότητά του να γίνει από μόνο του κυρίαρχη δύναμη και να διαχειριστεί τις υποθέσεις της νέας κοινωνίας που γεννιέται. Το στρώμα αυτό θα δείξει καθαρά την ανικανότητά του αυτή (που είναι επίσης παράγων υποδαύλισης των εμφυλίων πολέμων) σε κάθε ευκαιρία. «Πρώτη ύλη» των εκάστοτε κυβερνήσεων θα είναι πότε οι εμποροναυτικοί των νησιών πότε οι εκπρόσωποι της διοικητικής αριστοκρατίας, κυρίως της Πελοποννήσου, ποτέ οι στρατιωτικοί. Το βάρος και η επιρροή του στρώματος αυτού συντελούν στη μη δημιουργία τακτικών δυνάμεων - ένα τέτοιο βήμα θα δημιουργούσε μια εντελώς νέα κατάσταση στρατιωτικού καταμερισμού και θα ανέτρεπε άρδην την ίδια την υπόστασή του. Φορείς έντονα μισομεσαιωνικών αντιλήψεων, βλέπουν, ιδιαίτερα στα ανώτερα στρώματά τους, ευνοϊκά τις απόψεις του κρατικού κατακερματισμού προς όφελός τους. Σε πολλές περιπτώσεις, δε φαίνεται να έχουν ακριβή επίγνωση της ουσίας της ιστορικής επιχείρησης στην οποία συμμετέχουν.

- Την πιο κοντινή του θέση στη μάζα των εργαζομένων, στη συγκεκριμένη περίπτωση, στην αγροτιά. Τα μέλη του στρώματος αυτού προέρχονται, από άποψη καταγωγής, από τον αγροτικό πληθυσμό. Τραχείς και μισοάγριοι πολεμιστές, κατά κανόνα εντελώς αναλφάβητοι, δε διαφέρουν σε τίποτε από το μέσο τύπο του αγρότη της εποχής. Η ομοιότητα δεν περιορίζεται στα εξωτερικά χαρακτηριστικά. Πηγαίνει βαθύτερα, στην πολιτική και ιδεολογική διαμόρφωση. Στο στρώμα αυτό, βρίσκουν, μεταξύ άλλων, έκφραση οι προλήψεις και οι ιστορικές ανεπάρκειες αλλά και το ριζοσπαστικό επαναστατικό πνεύμα της αγροτικής μάζας. Δεν προσφέρεται, βέβαια, σε αμφισβήτηση το ότι ένας Μαυροκορδάτος γνώριζε τα διαχειριστικά, πολιτικά, στρατηγικά και διπλωματικά προβλήματα της Επανάστασης πολύ νωρίτερα και πολύ καλύτερα από έναν Κολοκοτρώνη. Δεν είναι, όμως, λιγότερο γεγονός ότι ο Κολοκοτρώνης κινητοποίησε τις μάζες για την απόκρουση του Δράμαλη και ότι αυτός εξέδωσε την περίφημη διακήρυξη του πολέμου με όλα τα μέσα για τη σωτηρία της Επανάστασης, πράγμα που ο Μαυροκορδάτος δε θα έκανε ποτέ.

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι, στην πραγματικότητα, στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους. Για να παίξει το ρόλο της, η πολεμική αριστοκρατία έπρεπε ακριβώς να μπορεί να αντιπαρατεθεί στην ιστορικά στενή πλευρά της αστικής τάξης σαν επαναστατικής δύναμης χωρίς να μπορεί να αποχωριστεί από αυτή, να συνδέεται με την αγροτιά και να μην καταλαβαίνει σε βάθος τα προβλήματα της επανάστασης. Στην πράξη, όλα δείχνουν ότι το στρώμα αυτό έπαιξε, με όλες του τις ιδιομορφίες, το ρόλο του «πληβειακού αστικού στοιχείου», του στοιχείου εκείνου που σπρώχνει την αστικοδημοκρατική επανάσταση ως την τελική της νίκη χωρίς να κατανοεί σε βάθος την ουσία της, χωρίς να μπορεί να διαχειριστεί μακροπρόθεσμα τα προβλήματά της και χωρίς να μπορεί να καρπωθεί άμεσα τους καρπούς της.

Οπως και αν έχει το πράγμα, η Επανάσταση, στην πορεία της, προκάλεσε σημαντικές ανακατατάξεις στις γραμμές του στρώματος αυτού. Εντείνεται ακόμη περισσότερο και, ως ένα βαθμό, εξ αρχής δημιουργείται η διαφοροποίηση σε ανώτερο και κατώτερο στρώμα, πράγμα που στηρίζεται, μεταξύ άλλων, στην εισροή μεγάλων χρηματικών μέσων (π.χ., δάνεια), αλλά και υποδαυλίζει παραπέρα εμφυλίους πολέμους, καθώς οι πολιτικές κορυφές χρησιμοποιούν το δεύτερο ενάντια στο πρώτο. Επιφανής εκπρόσωπος της πολεμικής αριστοκρατίας και πρωταγωνιστική φυσιογνωμία της Επανάστασης ήταν ο Θ. Κολοκοτρώνης. Ανθρωπος μεγάλων ικανοτήτων και όχι μόνο στρατιωτικών, ο κατά καιρούς τρομερός Γέρος του Μοριά, φαίνεται να ήταν από τα πιο προωθημένα μυαλά αυτής της κατηγορίας. Η εξέλιξη της Επανάστασης θα αναδείξει και άλλες ενδιαφέρουσες προσωπικότητες, όπως ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, στρατιωτικό μυαλό όχι κατώτερο, αλλά περιορισμένων πολιτικών οριζόντων, ο Μάρκος Μπότσαρης, που επιμένει ακλόνητα στην ανάγκη δημιουργίας τακτικού στρατού, και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, που γίνεται ο εκφραστής των ακραίων αντιλήψεων του μεσαιωνικού κρατικού κατακερματισμού.

Ο ρόλος των ξένων δυνάμεων

Η έκρηξη της Επανάστασης δημιουργεί σοβαρότατα διεθνή προβλήματα. Η ίδια η Επανάσταση θέτει επί τάπητος άνευ περιστροφών το θέμα της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ακρογωνιαίο λίθο της βρετανικής πολιτικής, ενώ, από την άλλη, προκαλεί το ενδιαφέρον της Ρωσίας, που έχει τον ακριβώς αντίθετο ακρογωνιαίο λίθο. Εκτός από αυτό, η Επανάσταση δημιουργεί και άλλου είδους προβλήματα. Η Επανάσταση ξεσπά στην πιο ακατάλληλη στιγμή: Ακριβώς όταν, στην Ευρώπη, φαίνεται να έχει στερεωθεί η ιδιόμορφη αντεπαναστατική στροφή που έχει φέρει το τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων. Με άλλα λόγια, η Επανάσταση, εκτός από την ακεραιότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, απειλεί και το Ευρωπαϊκό STATUS QUO.

Είναι δυνατό να δεχτούμε ότι οι ξένες δυνάμεις έμειναν αδιάφορες; Αυτό, προφανώς, ήταν το μόνο που δεν ήταν δυνατόν να συμβεί. Αντίθετα, οι ξένες δυνάμεις αντέδρασαν αμέσως. Εκείνες με τις οποίες συνδέεται κυρίως το ελληνικό εμπορικό κεφάλαιο, η Αγγλία και η Γαλλία, πολύ εχθρικά. Η Ρωσία κρατά εφεκτική στάση αλλά με πολλούς κινδύνους.

Είναι, βέβαια, γεγονός ότι οι εμφύλιοι πόλεμοι είχαν τις αιτίες τους σε παράγοντες που είχαν βαθιές ρίζες μέσα στην ελληνική κοινωνία. Πέρα όμως από αυτό, οι ίδιες οι βλέψεις των μεγάλων δυνάμεων της εποχής απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και την προοπτική συγκρότησης ελληνικού κράτους, έπαιξαν το ρόλο τους.

Για να καταλάβουμε τη βαθύτερη ουσία του πράγματος, πρέπει να δούμε ποια ήταν η πραγματική πολιτική των ξένων δυνάμεων απέναντι στην Επανάσταση.

• Η Ρωσία τη βλέπει σαν ένα παράγοντα διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ευνοεί. Παράλληλα, είναι επιφυλακτική απέναντί της για δυο λόγους: Ο ένας είναι ότι δε θέλει να προκαλέσει τις άλλες δυνάμεις και, ιδιαίτερα, την Αγγλία. Ο άλλος είναι ότι, ακριβώς επειδή πρόκειται για επανάσταση, τη νιώθει σαν κίνδυνο για το καθεστώς του τσαρισμού που ωθείται όλο και περισσότερο να γίνει ο φύλακας της ευρωπαϊκής αντεπανάστασης.
• Η Γαλλία αντιδρά εχθρικά αλλά η πολιτική της δείχνει έντονα στοιχεία ετεροκαθορισμού από την πολιτική των άλλων δυνάμεων, ιδιαίτερα της Αγγλίας.
• Η Αγγλία βλέπει την Επανάσταση αρχικά εχθρικά σαν υπονομευτή της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που, για την Αγγλία, αποτελεί προμαχώνα ενάντια στη Ρωσία. Ωστόσο, η εχθρότητα της Αγγλίας αποδεικνύεται πολύ σύντομα πολύ ασταθής και ασυνεπής και ήταν αναγκαστικά έτσι. Η Αγγλία, η οποία, ταυτόχρονα, παίζει ενεργό ρόλο στην ανεξαρτησία της Νότιας Αμερικής, αναγκαστικά κατανοεί τη σημασία της ελληνικής ανεξαρτησίας για τον ίδιο λόγο: Γιατί δημιουργεί νέες αγορές για τη βρετανική βιομηχανία. Από την άλλη, η βρετανική πολιτική ηγεσία γρήγορα καταλαβαίνει ότι η Ελληνική Ανεξαρτησία είναι, ούτως ή άλλως, αναπόφευκτη και θα γίνει οπωσδήποτε. Θα γίνει ακόμη και αν, με κάποιο τρόπο, νικήσει στρατιωτικά ο σουλτάνος - τι αξία έχει μια στρατιωτική νίκη σε μια χώρα έτσι και αλλιώς ακυβέρνητη; Ετσι, από το 1822 κιόλας, η στάση του Λονδίνου αρχίζει να αλλάζει και ιδιαίτερα όταν στην εξουσία έρχεται ο Κάνινγκ, γνωστός και από το ρόλο του στη Νότια Αμερική. Αλλάζει, όμως, με την εξής έννοια: Αφού η κατάληξη είναι αναπόφευκτη και μπορεί να είναι και ωφέλιμη, δεν υπάρχει λόγος η Αγγλία να αντιτίθεται. Πρέπει, όμως, να γίνει με τρόπο όσο το δυνατόν πιο επωφελή. Συγκεκριμένα, πρέπει να γίνει σαν ενέργεια παραχώρησης της Αγγλίας και όχι σαν κατάκτηση των Ελλήνων. Ετσι, το νέο κράτος θα είναι εξαρτημένο ακόμη περισσότερο από την ούτως ή άλλως κοσμοκράτειρα Αγγλία. Πράγμα που, πέραν των πολλών άλλων, θα σημαίνει και εξασφάλιση των Επτανήσων, που ανήκουν όχι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά στην Αγγλία και που η τελευταία δεν έχει καμία διάθεση να εγκαταλείψει.

Σύντομη παρουσίαση των γεγονότων

Οι εμφύλιοι πόλεμοι ξεσπούν με την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της Επανάστασης, ένδειξη των αντιθέσεων που ξεσπούν με την εκπλήρωση των πρώτων επαναστατικών καθηκόντων. Ο πρώτος εμφύλιος πόλεμος, όπως ονομάστηκε, σχετίζεται με την εμφάνιση σοβαρών αντιθέσεων ανάμεσα στους προκρίτους και τους στρατιωτικούς της Πελοποννήσου. Πρωταγωνιστές θα είναι οι Ζαΐμηδες, οι Λόντοι και οι Δεληγιανναίοι, από τη μια μεριά, και ο Κολοκοτρώνης, από την άλλη. Η βάση των αντιπαραθέσεων του πολέμου αυτού θα είναι η εξής: Οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου βλέπουν με πολύ άσχημο μάτι την ανάδειξη των στρατιωτικών στελεχών, που επέρχεται μέσω των πολεμικών επιχειρήσεων και των πρώτων στρατιωτικών επιτυχιών και θέλουν να αποκλείσουν τους στρατιωτικούς από κάθε λόγο στις εξελίξεις. Δεν πρόκειται, φυσικά, απλώς και μόνο για προσωπικές φιλοδοξίες, όσο ρόλο και αν αυτές μπορεί να έπαιξαν. Οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου βλέπουν ότι τα προνόμια, που από πολλές γενεές διαθέτουν και που θεωρούν δεδομένα και αιώνια, απειλούνται από ανερχόμενες δυνάμεις, των οποίων την ανάδειξη δεν είχαν υπολογίσει, αλλά και που, ακόμη και αν είχαν υπολογίσει, δεν μπορούν να ανεχθούν. Οι προθέσεις των Πελοποννησίων προκρίτων έχουν φανεί πολύ καθαρά στη συνάντηση, που έγινε χωρίς καμία εξουσιοδότηση, 29 προκρίτων στο μοναστήρι των Καλτετζών στις 26 Μάη 1821, όπου διορίστηκε επιτροπή για να διοικήσει «καθ' όποιον τρόπον η θεία πρόνοια τους φωτίσει και γνωρίσωσιν ωφέλιμον, έχοντες κατά τούτο κάθε πληρεξουσιότητα, χωρίς να ημπορή τινάς να αντιτείνει ή να παρακούση εις τα νεύματα και διαταγάς των». Ο διορισμός, ίσως για να προλάβει αντιδράσεις, θέτει όριο άσκησης της εξουσίας αυτής την κατάληψη της Τρίπολης, που ήδη πολιορκείται.

Η προσπάθεια αυτή συναντά ευρείες αντιδράσεις. Το καλοκαίρι γίνονται γεγονότα, που δείχνουν ότι η πραγματική παρουσία της παραδοσιακής αριστοκρατίας είχε εκ των πραγμάτων περιοριστεί και ότι είχε δημιουργηθεί μια νέα κατάσταση. Ερχεται στην Ελλάδα ο Δ. Υψηλάντης, που διεκδικεί την ανωτάτη εξουσία στη βάση της δράσης του αδελφού του Αλεξάνδρου. Γύρω του συσπειρώνεται μια σημαντική μερίδα Φιλικών. Φυσικά, οι πρόκριτοι αρνούνται, ο Μαυροκορδάτος αρνείται επίσης και τα πράγματα φθάνουν ως την απειλή σύγκρουσης στο στρατόπεδο των Βερβαίνων.

Ο πρώτος εμφύλιος

Στην πρώτη αυτή αντιπαράθεση, συγκλίνουν πολλά στοιχεία. Τα κυριότερα είναι:

1. Η αντίθεση των ανωτέρων στρωμάτων της «αριστοκρατίας» (με την έννοια του συνόλου των «ανωτέρων» τάξεων) με εκείνα τα κατώτερα στρώματά της που χάνουν έδαφος και που, πριν γίνει η Επανάσταση, πρωτοστατούν στην ίδρυση και τη δραστηριότητα της Φιλικής Εταιρίας. Η ήττα των τελευταίων στην αντιπαράθεση αυτή δείχνει την όλο και μεγαλύτερη αποχώρησή τους από την ιστορική σκηνή.

2. Η αντίθεση προκρίτων - στρατιωτικών. Οι πρόκριτοι θέλουν να κυριαρχούν και να διαχειρίζονται την κατάσταση όπως ως τώρα, στηριγμένοι στη λειτουργία των στρατιωτικών, όπως ήταν ως τώρα. Δεν έχουν καταλάβει ότι η λειτουργία αυτή έχει αλλάξει και ότι οι στρατιωτικοί δεν είναι τόσο υπάκουοι όσο στο παρελθόν.

3. Η αντίθεση προκρίτων - αγροτιάς. Οι προθέσεις των προκρίτων να μη θιγούν σε απολύτως τίποτε τα προνόμιά τους θα πρέπει να ήταν πολύ προκλητικές, με αποτέλεσμα την αντίδραση της αγροτικής μάζας. Η αντίθεση αυτή συνδέεται με την προηγουμένη, καθώς οι αγρότες έχουν, σε μεγάλο βαθμό, «στρατιωτικοποιηθεί» λόγω του πολέμου.

Η παρέμβαση του Κολοκοτρώνη σώζει τους προκρίτους από απρόβλεπτες συνέπειες. Ο Κολοκοτρώνης σχολιάστηκε πολύ για την παρέμβασή του αυτή, που είχε και το στοιχείο της αυτοκαταστροφής, αφού αντιστρατευόταν τη στρατιωτική πλευρά στην οποία ανήκε και ο ίδιος. Η παρέμβαση αυτή έδειξε ότι ο Κολοκοτρώνης έβλεπε το μέλλον του μέσα σε έναν κόσμο όπου υπάρχουν και οι πρόκριτοι. Η ουσία της ενέργειας ήταν ότι έδειξε την ανικανότητα του στρώματος, στο οποίο ανήκε, να διαχωριστεί από τους προκρίτους και αυτό δεν περιορίζεται μόνο στον Κολοκοτρώνη. Ωστόσο, στις παραινέσεις του Κολοκοτρώνη βλέπουμε και ένα πολύ χαρακτηριστικό στοιχείο, που, ίσως, δεν έχει προσεχτεί όσο πρέπει: Το φόβο διεθνών περιπλοκών.

Οπως και αν έχει το πράγμα, οι εξελίξεις τρέχουν. Η Επανάσταση σημειώνει σοβαρές στρατιωτικές επιτυχίες. Το Σεπτέμβρη του 1821, καταλαμβάνεται η Τρίπολη, ασφαλίζοντας την Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Το Δεκέμβρη του 1821, καταλαμβάνεται το Ναύπλιο. Η Πάτρα πολιορκείται. Στα μέσα του Γενάρη του 1822, καταλαμβάνεται η Κόρινθος, πολύ μεγάλο οικονομικό κέντρο της εποχής. Η Επανάσταση εξαπλώνεται και, όπως δείχνουν τα επακόλουθα γεγονότα, εξασφαλίζεται και στη Στερεά.

Οι στρατιωτικές επιτυχίες οξύνουν τις αντιθέσεις μεταξύ στρατιωτικών και προκρίτων της Πελοποννήσου, αλλά, παράλληλα, κάνουν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη οργάνωσης της Επανάστασης σε ευρύτερη κλίμακα.

Η ανάγκη αυτή εξυπηρετήθηκε με τρόπο που έδειχνε την πολύπλοκη κατάσταση στη διάταξη των δυνάμεων και στις μεταξύ τους σχέσεις. Το Νοέμβρη του 1821, ο Δ. Υψηλάντης καλεί Εθνοσυνέλευση. Παρόλο που δεν είχε καμιά επίσημη αρμοδιότητα γι' αυτό, η ανάγκη της εθνικής οργάνωσης είναι τόση, ώστε κανείς δεν τολμά να φέρει αντιρρήσεις. Αντίθετα, οι πρόκριτοι θεωρούν την Εθνοσυνέλευση σαν κατάλληλη ευκαιρία για να εξασθενήσουν παραπέρα τον Υψηλάντη. Ετσι συγκαλείται η Α` Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, η οποία, την 1η Γενάρη του 1822, ανακηρύσσει την Ελλάδα ανεξάρτητη.

Ενα βήμα κατ' εξοχήν επαναστατικό, αλλά που δεν ήταν το μόνο. Στην πραγματικότητα, η Επίδαυρος προχωρά σε ένα βήμα, του οποίου σήμερα δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε την πραγματική σημασία, αλλά που, στην εποχή του, θα πρέπει να φαινόταν πραγματικά «κουφό». Ας σκεφθούμε λίγο: Σε μια μακρινή και κάθε άλλο παρά κεντρικού ρόλου γωνιά της Ευρώπης, μέχρι προ μηνών επαρχία του σουλτάνου και, επιπλέον, σε συνθήκες όπου, στην υπόλοιπη Ευρώπη, φαίνεται να κυριαρχεί η μοναρχοαπολυταρχική αντεπανάσταση, εγκαθιδρύεται η αστική δημοκρατία.

Από την άποψη των συγκεκριμένων πολιτικών παραμέτρων, η Α` Εθνοσυνέλευση δημιούργησε μια ακανθώδη - ίσως, μάλιστα, και εκρηκτική - πραγματικότητα:

1. Δημιουργεί για πρώτη φορά τη συμμαχία προκρίτων της Πελοποννήσου και προκρίτων των νησιών, δηλαδή μισογαιοκτημονικής - μισοδιοικητικής αριστοκρατίας και εφοπλιστικού κεφαλαίου. Στη συμμαχία αυτή εντάσσεται και μεγάλο μέρος των κατωτέρων οπλαρχηγών της Στερεάς, όπου η πολιτική αριστοκρατία είναι πολύ πιο αδύνατη και οι επιχειρήσεις, σε συνθήκες πολύ μεγαλύτερης στρατηγικής έκθεσης, έχουν ήδη αρχίσει να διαλύουν τα παλιά αρματολίκια.

2. Εξασθενεί τη θέση των στρατιωτικών, εκείνων, δηλαδή, που, με τις στρατιωτικές τους επιτυχίες, εξασφαλίζουν την επιβίωση της Επανάστασης.

Η αντιπαράθεση δε θα μπορεί να μένει σε εκκρεμότητα για πάντα. Το 1824, οι δυο παρατάξεις που έχουν διαμορφωθεί (έμποροι και πρόκριτοι, από τη μια μεριά, και μεγαλοκαπεταναίοι, ιδιαίτερα Πελοποννήσιοι, από την άλλη) θα προσπαθήσουν να λύσουν τις διαφορές τους με τα όπλα. Ο πόλεμος αυτός θα χαρακτηριστεί από περιορισμένες συγκρούσεις και ατέρμονες διαπραγματεύσεις και συνομιλίες, που όλες καταλήγουν στην ήττα των στρατιωτικών, των οποίων ο αρχηγός Κολοκοτρώνης αναγκάζεται να παραδώσει στους αντιπάλους του το Ναύπλιο που διοικεί ο γιος του Πάνος. Στο Ναύπλιο εγκαθίσταται η κυβέρνηση και, έτσι, δημιουργείται και η πρώτη ελληνική πρωτεύουσα.

Ο συνασπισμός ναυτικών - προκρίτων βγαίνει νικητής. Εκείνο που αξίζει να παρατηρηθεί εδώ και που απαιτεί, ασφαλώς, πολλή ανάλυση είναι η στάση του «συνασπισμού των Φιλικών των Βερβαίνων» ή, για την ακρίβεια, οι διαλυτικές τάσεις στις γραμμές του. Ο Δικαίος, από τα βασικά στηρίγματα του Υψηλάντη στα Βέρβαινα, τώρα βοηθά τους τέως αντιπάλους του, προσπαθώντας να οργανώσει ένοπλη αντίσταση ενάντια στον Κολοκοτρώνη. Ο Αναγνωσταράς πάει με τους νησιώτες. Ενας παλαιός Φιλικός, ο Μποταΐτης, οργανώνει εξέγερση στην Τρίπολη ενάντια στον Κολοκοτρώνη. Εκείνο που φαίνεται ότι συμβαίνει είναι ότι η διάλυση της βασικής δύναμης των στοιχείων αυτών έχει ολοκληρωθεί. Οι οικονομικές τους λειτουργίες αποδείχθηκαν ανίσχυρες και σε υποχώρηση. Ο γενικά αστικός τους χαρακτήρας δεν τους επιτρέπει (συντελούντων και των ειδικών χαρακτηριστικών του αγροτικού προβλήματος) να αποκτήσουν δεσμούς με την αγροτιά και να δημιουργήσουν με τη βοήθειά της αυτό που φαίνεται να είναι το κίνητρο των ενεργειών τους - ένα συγκεντρωτικό κράτος. Η αγροτιά μένει κυρίως συνδεδεμένη με τους καπεταναίους. Ισως δεν είναι τυχαίο το ότι η εξέγερση του Μποταΐτη στην Τρίπολη είναι κυρίως εξέγερση χειροτεχνών που καταστέλλεται με τη μετάκληση αγροτών από τις γειτονικές περιοχές.

Είτε από σκοπιμότητα είτε από πεποίθηση (είτε, το πιθανότερο, και από τα δυο), οι καπεταναίοι θα δείξουν αυτό το δεσμό, προειδοποιώντας τους αγρότες ότι οι γαίες της Πελοποννήσου κινδυνεύουν από τη νησιωτική επιβουλή, πράγμα που, άλλωστε, δεν ήταν παρά η αλήθεια.

Για το λόγο αυτό ακριβώς, «ο πρώτος εμφύλιος πόλεμος έρριψεν επί της παύσεώς του τα σπέρματα του δευτέρου», όπως λέει ο Τρικούπης.

Ο δεύτερος εμφύλιος

Οι εφοπλιστές είχαν υποστηρίξει τους προκρίτους γιατί θεωρούσαν ότι η νίκη τους θα τους εξασφάλιζε μια σταθερή κυβέρνηση. Αυτή η κυβέρνηση, όπως το έβλεπαν αυτοί, θα τους εξασφάλιζε τις γαίες της Πελοποννήσου, δηλαδή δυνατότητες τοποθέτησης των κεφαλαίων τους στη γη, ή, ακόμη καλύτερα, τις προσόδους της Πελοποννήσου. Αυτά όλα, όμως, τα εποφθαλμιούσαν και οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου. Ετσι, μετά την ήττα των στρατιωτικών, φάνηκαν αμέσως οι αντιθέσεις μεταξύ των ως τώρα συμμάχων.

Ο Κολοκοτρώνης λέει στον Λόντο και τον Ζαΐμη ότι τους παραδίδει το Ναύπλιο, εκείνοι, όμως, πρέπει να εξασφαλίσουν ότι δε θα επιτραπεί σε «ξένους» να «καβαλικέψουν το άτι του Μοριά, διότι το σακατεύουν». Λέει, δηλαδή, στους Πελοποννήσιους προκρίτους ότι η νησιωτική απειλή δεν αφορά μόνο τα συμφέροντα των καπεταναίων ή των αγροτών, αλλά και τα δικά τους. Από την άλλη, έχουμε τον Γ. Κουντουριώτη που γράφει στον αδελφό του: «Οι Πελοποννήσιοι, αδελφέ, δεν επιθυμούσι να ενδυναμώσωσι την διοίκησιν διά να ημπορέσει να πωλήση τα εθνικά εισοδήματα, επειδή εσυνήθισαν να τα φάγωσιν οι ίδιοι και όχι να καταναλίσκωνται εις τας ανάγκας της πατρίδος». Ενδιαφέρον είναι ότι και οι δυο πλευρές έχουν συναίσθηση του βάρους της ξένης ανάμειξης. Ο μεν Κολοκοτρώνης λέει στον Λόντο ότι πρέπει να προσέχει, διότι «το δάνειο έρχεται και, αν δεν έρχεται, θα έρθει», ενώ ο Κουντουριώτης συνιστά στην κυβέρνηση «να προφθάση κατά τάχος αυτό το δάνειον και δυνάμει τούτου ανατρέπει και ματαιοί όλα τα σχέδια και στοχασμούς των αντιπατριωτών και των κατά το σχήμα πατριωτών».

Οι πρώην αντίπαλοι - Πελοποννήσιοι πρόκριτοι και οπλαρχηγοί - γίνονται τώρα σύμμαχοι. Το έναυσμα για την τελική αναμέτρηση δίνεται τον Οκτώβρη του 1824 και καθόλου τυχαία αποτελεί άρνηση των κατοίκων της Αρκαδίας να πληρώσουν φόρους. Η κυβέρνηση στέλνει εκεί - επίσης καθόλου τυχαία - 500 Ρουμελιώτες, αλλά με επικεφαλής έναν χαρακτηριστικό Πελοποννήσιο, τον Δικαίο, που είχε γίνει, στο μεταξύ, υπουργός Εσωτερικών.

Γρήγορα, οι συγκρούσεις γενικεύονται και η κυβέρνηση, παρόλο που έδειξε να υπερτερεί από την αρχή, αποφάσισε να βάλει σε εφαρμογή τα μεγάλα μέσα: Δίνει εντολή στα στρατεύματα της Στερεάς να εισβάλουν στην Πελοπόννησο, πράγμα που γίνεται. Οι αντίπαλοι της κυβέρνησης χτυπιούνται αποφασιστικά, οι δυνάμεις τους γρήγορα διαλύονται και οι πιο πολλοί ηγετικοί τους παράγοντες αναγκάζονται να παραδοθούν. Μεταφέρονται στην Υδρα, όπου και φυλακίζονται στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία.

Η σύγκριση των δύο εμφυλίων πολέμων

Ο Τρικούπης κάνει μια ενδιαφέρουσα σύγκριση των δυο εμφυλίων πολέμων: «Μικρός ήτον ο πρώτος εμφύλιος πόλεμος, μικρά και τα κινήσαντα αυτόν αίτια, μικρού λόγου και οι σκοποί του. Η Αρχή, το μήλον της έριδος, ήτον εφήμερος, διότι εφήμερα, ο εστί ενιαύσια, ήσαν και τα βουλευτικά και τα νομοτελεστικά. Το δε νομοτελεστικόν της περιόδου ταύτης, ως αναπληρωτικόν του άλλου, ουδέ τετράμηνον διάρκειαν είχεν. Ουδενός δε των διαμαχομένων η φίλαρχος επιθυμία επέκεινα του τέρματος ή των όρων της καθεστώσης εξουσίας παρεξετείνετο. Διηρήτο δε η εξουσία και εις πολλούς και υπό τον χαλινόν και την αυστηράν επίβλεψιν της βουλής πάντοτε έκειτο. Πελοποννήσιοι προς Πελοποννησίους εμάχοντο επί του πρώτου εμφυλίου πολέμου. Σχέσιν έχοντες ούτοι προς αλλήλους επολιτεύοντο και εν πολέμω μετρίως. Ολίγη, ως είδαμεν, η αιματοχυσία, ουδεμία διάθεσις καταστροφής ή διαρπαγής, ευκατεύναυστα τα πάθη, οι σήμερον πολέμιοι έγιναν της επαύριον φίλοι και η περί ης ο λόγος αλληλομαχία εφαίνετο μάλλον στάσις ή πόλεμος. Αλλά λίαν δεινός και λίαν φθοροποιός κατήντησεν ο δεύτερος εμφύλιος πόλεμος προκειμένης όχι εφημέρου εξουσίας, ως άλλοτε, αλλά καταστροφής και εξοντώσεως των ισχυρών της Πελοποννήσου. Εξώκειλε δε ένεκα τούτου και εις τόσην κακοήθειαν ώστε η εις την Πελοπόννησον εισβολή και πέραν του ισθμού στρατευμάτων δοθέντων εις αρπαγήν και εις ακολασίαν ανεκάλεσεν εις την μνήμην των παθόντων όσα κακά έπαθον επί της εισβολής των Αλβανών οι πατέρες αυτών».

Ο Τρικούπης διαπιστώνει σοβαρές διαφορές ανάμεσα στους δυο εμφυλίους πολέμους. Κυρίως διαπιστώνει τη μεγάλη όξυνση των αντιθέσεων και την αύξηση του βάθους της σύγκρουσης, που εκφράζονται, μεταξύ άλλων, μέσω της κρίσης του τοπικισμού. Η όξυνση της σύγκρουσης μαρτυρείται και από πολλά άλλα στοιχεία. Είναι χαρακτηριστικό το ότι οι αντικυβερνητικοί ηγέτες δεν πιάστηκαν καν αιχμάλωτοι, αλλά προτίμησαν να πάνε οι ίδιοι να παραδοθούν οικειοθελώς στην κυβέρνηση στο Ναύπλιο γιατί είχαν φόβους για την τύχη τους αν συλλαμβάνονταν στις επαρχίες τους. Η ξένη ανάμειξη ίσως ήταν πιο σοβαρή από ό,τι νομίζεται. Ο δρόμος του ασύλου προς τα Επτάνησα ήταν κλειστός και ο Γεώργιος Σισίνης και ο γιος του Χρύσανθος, που είχαν καταφύγει εκεί, απελάθηκαν και αναγκάστηκαν και αυτοί να παραδοθούν στην Κυβέρνηση του Ναυπλίου. Αγγλική προσπάθεια ενίσχυσης της «αγγλικής» μερίδας για την εξάλειψη της «ρωσικής»; Το βέβαιο είναι ότι η οξύτητα του δεύτερου εμφυλίου πολέμου δείχνει ότι τα προβλήματα της Επανάστασης βαθαίνουν, γίνονται πιο επείγοντα και πιεστικά, ζητούν πιο άμεση λύση.

Ο δεύτερος εμφύλιος πόλεμος αφήνει νικητή στο πεδίο της μάχης το συνασπισμό που στηρίζεται στο εφοπλιστικό και εμπορικό κεφάλαιο και τους συμμάχους του. Αυτός θα κληθεί να χειρισθεί τα μεγάλα προβλήματα που βρίσκονται μπροστά του και που σύντομα θα γίνουν πολύ μεγαλύτερα, λυδία λίθος των ικανοτήτων των εκπροσώπων του και της ιστορικής στενότητας των καταβολών του.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Σ. Τρικούπη: «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως».

Γεωργίου Φίνλεϊ: «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως».

Ζεύγου Γιάννη: «Νεοελληνική Ιστορία». Μέρη Α΄ και Β΄.

Χάου Σάμουελ Γκρίντλεϊ: «Ιστορική σκιαγραφία της Ελληνικής Επανάστασης». Εκδόσεις «Εκάτη», Αθήνα 1997.

Κρεμμυδάς Βασίλης: «Εισαγωγή στην Ιστορία της Νεοελληνικής κοινωνίας (1700-1821)». Εκδόσεις «Εξάντας», Αθήνα 1988.

Μάουρερ Γκέοργκ Λούντβιχ: «Ο Ελληνικός Λαός - Δημόσιο, Ιδιωτικό και Εκκλησιαστικό Δίκαιο από την έναρξη του αγώνα για την ανεξαρτησία ως την 31η Ιουλίου 1834». Εκδόσεις «Αφών Τολίδη», Αθήνα 1976.

Πετρόπουλου Ι. Α. - Κουμαριανού Αικ.:«Η θεμελίωση του Ελληνικού κράτους, Οθωνική περίοδος 1833-1843».Εκδόσεις «Παπαζήση», Αθήνα 1982.

Ροτζώκου Νίκου: «Επανάσταση Εμφύλιος στο Εικοσιένα». Εκδόσεις «Πλέθρον/Δοκιμές», Αθήνα 1997.

Σακελλαρόπουλου Θ.: «Οι κρίσεις στην Ελλάδα 1830-1857. Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές όψεις». Τόμοι Α΄ και Β΄. Εκδόσεις «Κριτική», Αθήνα 1994.

Αυγητίδη Κ.: Ε«Η Ρωσία και ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας του ελληνικού λαού».Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2000.

Ερενμπουργκ Ηλία: «Γράκχος Μπαμπέφ: Ο υπερασπιστής του Λαού». Εκδόσεις «Ηριδανός».

"Ριζοσπάστης"