Γιατί ανέχονται τον Τσίπρα...

Του Κώστα Στούπα

Πάγια εκτίμηση αυτής της στήλης, από τότε που ασχολούνταν με τις αγορές περισσότερο και λιγότερο με τις μακροοικονομικές και πολιτικές εξελίξεις ήταν πως οι σημαντικές ειδήσεις συνήθως περνάνε στα μονόστηλα των εφημερίδων.

Μια τέτοια είδηση είναι η απόφαση της εταιρείας GasLog, συμφερόντων Πιτ Λιβανού, να συμμετάσχει στο σχέδιο του πλωτού τερματικού LNG της Gastrade, συμφερόντων ομίλου Κοπελούζου.

Το έργο θα εγκατασταθεί 17,6 χλμ. νοτιοδυτικά του λιμένα της Αλεξανδρούπολης και θα έχει αποθηκευτικούς χώρους 170.000 κυβικών μέτρων και δυνατότητα παροχής φυσικού αερίου 6,1 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως.

Η πλωτή μονάδα θα συνδέεται με το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου με αγωγό μήκους 28 χλμ. και μέσω του αγωγού αυτού το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές τόσο της Ελλάδας, όσο και της ευρύτερης περιφέρειας και ειδικότερα της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Σερβίας, της Ουγγαρίας αλλά και της Ουκρανίας. Το έργο συνδυάζεται με το διασυνδετικό αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) αλλά και με τον αγωγό TAP.

Στο σχήμα συμμετέχει και η Cheniere Energy που είναι η πρώτη αμερικανική εταιρεία που θα εξάγει LNG από σχιστολιθικό αέριο από φέτος και θα τροφοδοτεί τον τερματικό σταθμό της Αλεξανδρούπολης με σχιστολιθικό αέριο.  Βλέπε: Ελληνοαμερικανική συνεργασία στον τομέα του υγροποιημένου αερίου…

Ο πλωτός τερματικός σταθμός της Αλεξανδρούπολης είναι ο δεύτερος που θα λειτουργήσει στη χώρα μας μετά από εκείνον της Ρεβυθούσας. Ο σταθμός της Αλεξανδρούπολης θα έχει τη δυνατότητα να εφοδιάζει το σύστημα των αγωγών φυσικού αερίου με 6,1 δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο.

Η δυναμικότητα της Ρεβυθούσας μπορεί να ρίχνει άλλα 5,2 δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο. Ο αγωγός TAP που θα φέρνει Αζέρικο αέριο  θα έχει αρχικά δυναμικότητα μεταφοράς 10 δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο, με δυνατότητα αργότερα να αυξηθεί σε 20 δισ. κυβικά μέτρα. Τα 10 δισ. κυβικά μέτρα καλύπτουν περίπου τις ανάγκες 7 εκατ. νοικοκυριών.

Συνολικά υπολογίζεται πως στα τέλη της δεκαετίας που διανύουμε από την Ελλάδα θα περνάνε περί τα 20 (με άμεση δυνατότητα να φτάσουν τα 30) δισ. κυβικά μέτρα φυσικό αέριο το χρόνο.

Για να αντιληφθούμε καλύτερα τα μεγέθη, η Ελλάδα κατανάλωσε το 2014 περί τα 2,7 δισ. κυβικά μέτρα φυσικό αέριο έναντι 4,4 δισ. κυβικών μέτρων το 2011.

Όπως είπαμε, στα σχέδια είναι ο σταθμός της Αλεξανδρούπολης να χρησιμοποιηθεί για την προμήθεια αγορών όπως της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Σερβίας, της Ουγγαρίας, της Ουκρανίας. Οι περισσότερες από αυτές τις χώρες σήμερα εξαρτώνται κατά 80-100% από ρωσικό φυσικό αέριο. Η διαφοροποίηση του μείγματος των προμηθευτών, θα βοηθήσει την απεξάρτηση αυτών των χωρών από το ρωσικό αέριο και  δυνητικά την επιρροή της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής.

Η απεξάρτηση των χωρών της Ν.Α. Ευρώπης από το ρωσικό αέριο αυξάνει περαιτέρω τη διαφοροποίηση των προμηθευτών της Ε.Ε.

Η Ε.Ε. καταναλώνει σήμερα περί τα 440 δισ. κυβικά μέτρα φυσικό αέριο το χρόνο.  Ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής είναι η Ρωσία με 150,6 δισ. κυβικά μέτρα το 2015. Ο μεγαλύτερος προμηθευτής  είναι η Νορβηγία.

Ενδεικτικά η Γερμανία εξαρτάται κατά 36% από το Ρωσικό φυσικό αέριο, η Πολωνία κατά 48%, η Γαλλία κατά 14%, η Τουρκία κατά 64%, η Σερβία κατά 87% κλπ.

Τα 20-30 δισ. κυβικά μέτρα που θα περνάνε από την Ελλάδα αντιπροσωπεύουν λιγότερο από 10% της κατανάλωσης της Ε.Ε. αλλά μεγάλο κομμάτι της κατανάλωσης των χωρών της Βαλκανικής και της Α. Ευρώπης.

Επιπλέον, καθώς οι έρευνες συνεχίζονται, πέραν των ποσοτήτων που έχουν ήδη βρεθεί στην Αν. Μεσόγειο, μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου υπάρχει η πιθανότητα ανεύρεσης επιπλέον κοιτασμάτων. Το ενδεχόμενο αυτό ενισχύει το ρόλο της χώρας μας.

Ο σταθμός της Αλεξανδρούπολης συμπεριλαμβάνεται στα σχέδια της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ σε σχέση με την εξαγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη και δη στις ευαίσθητες γεωπολιτικά βαλκανικές αγορές που βρίσκονται στο υπογάστριο της Ε.Ε. και της Ρωσίας.

Σαν άμεση αντίδραση στην εισαγωγή σχιστολιθικού αερίου στην Ευρώπη αναμένεται η Ρωσία να ρίξει τις τιμές για να καταστήσει την εισαγωγή αερίου μη συμφέρουσα. Αυτό θα ευνοήσει τις ευρωπαϊκές οικονομίες αλλά δεν μπορεί να κρατήσει πολύ.

Τερματικοί σταθμοί σαν της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης παρακάμπτουν τη γεωπολιτική ισχύ της Τουρκίας, σε σχέση με την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Οι σταθμοί εφοδιάζονται με υγροποιημένο φυσικό αέριο μέσω πλοίων που μπορούν να κινούνται ελεύθερα και να αλλάζουν δρομολόγια και προμηθευτές.

Οι τερματικοί σταθμοί αναβαθμίζουν τη γεωπολιτική  σημασία της Ελλάδας και έναντι της Τουρκίας κάτι που δεν συμβαίνει με τους αγωγούς που αναγκαστικά περνάνε από τη γείτονα.

Ευρώπη και Δύση γενικότερα έχουν ακόμη ένα σημαντικό λόγο να στηρίξουν τη συμμετοχή της Ελλάδας στο δυτικό οικονομικό και πολιτικό μπλοκ ισχύος.

Η θέση αυτή της Ελλάδας εξηγεί σε κάποιο βαθμό την υπομονή και υποχωρητικότητα των Ευρωπαίων σε σχέση με την ελληνική χρεοκοπία και την άρνηση της χώρας να διορθώσει τα κακώς κείμενα.

Ερμηνεύει ακόμη και τις ανοιχτές παρεμβάσεις των Αμερικανών  στήριξης της Ελλάδας έναντι των αυστηρών Βορειοευρωπαίων που βλέπουν περισσότερο λογιστικά την υπόθεση της ελληνικής χρεοκοπίας.

Οι εξελίξεις αυτές ερμηνεύουν την παρουσία "πλοκάμων" της ρωσικής προπαγάνδας σε όλη τη νότια Ευρώπη. Η Ρωσία χρειάζεται οι βαλκανικές χώρες να εξαρτώνται πλήρως από αυτήν ενεργειακά.

Η Ρωσία θα είναι η χώρα που θα επωφεληθεί περισσότερο από μια πιθανή διάλυση  της Ε.Ε. καθώς χωρίς ενιαία στάση οι ευρωπαϊκές χώρες θα πετύχουν δυσμενέστερους όρους προμήθειας ρωσικού αερίου.

Τα περισσότερα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα στην Ευρώπη έχουν καλές σχέσεις με τη Ρωσία, ενώ δεν λείπουν οι φήμες για υπόγειες χρηματοδοτήσεις από το Κρεμλίνο.

Η Τουρκία που είναι σε θέση να ελέγχει ένα μεγάλο μέρος των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας βρίσκεται σε διάσταση με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ και σε ταύτιση συμφερόντων με τη Ρωσία.

Στις εξελίξεις που θα δρομολογηθούν το 2017 με τις γαλλικές και γερμανικές εκλογές  σε σχέση με το μέλλον της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης αλλά και την παραμονή ή όχι της Ελλάδας εκεί, τα παραπάνω στοιχεία θα βαρύνουν στις τελικές αποφάσεις

Η παράμετρος Τραμπ

Η εκλογή Τράμπ έχει δημιουργήσει σύγχυση σε σχέση με τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Ευρώπη και τη Ρωσία, άρα και την Ελλάδα.

Ο νέος Αμερικάνος πρόεδρος φαίνεται πως επιδιώκει μια αναμέτρηση με την Κίνα που αποτελεί την ανερχόμενη οικονομική και γεωστρατηγική απειλή για τις ΗΠΑ. Στην προσπάθεια αυτή θέλει τη Ρωσία σαν σύμμαχο και όχι την τελευταία στο ίδιο μέτωπο με την Κίνα. Στα πλαίσια αυτά θα κάνει παραχωρήσεις στη Ρωσία.

Στις ΗΠΑ όμως ο πρόεδρος δεν αποφασίζει μόνος. Το Κογκρέσο μπορεί να ελέγχεται από τους ρεπουμπλικάνους αλλά η πλειοψηφία στηρίζει τις βασικές γραμμές της αμερικάνικης γεωστρατηγικής. Τα περιθώρια ανατροπών βασικών επιλογών από το νέο πρόεδρο είναι περιορισμένα.

Υπάρχουν αρκετοί στη χώρα μας από τη σφαίρα του δημόσιου λόγου που αναρωτιούνται γιατί Ευρωπαίοι και Αμερικάνοι δείχνουν τόσο ανεκτική στάση σε μια ελληνική κυβέρνηση που εφαρμόζει λάθος στρατηγική εξόδου από την κρίση. Πόσω μάλλον που το 2015 η κυβέρνηση Τσίπρα έδειχνε διατεθειμένη να παραδώσει τα "κλειδιά" της χώρας στον κ. Πούτιν.

Ο ένας λόγος είναι σίγουρα η επιθυμία να μην χρεωθεί η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη την κατάρρευση μιας χώρας μέλους. Ένας λόγος ακόμη είναι όμως σίγουρα και η σημασία της χώρας στη γεωπολιτική και ενεργειακή ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής και της Ευρώπης. Το 2016 με αντάλλαγμα τη στήριξη της παραμονής του στην εξουσία ο κ. Τσίπρας φαίνεται πως έχει εναρμονιστεί πλήρως με τη θέση της χώρας στο δυτικό στρατόπεδο. Η πλήρης εναρμόνιση με τις γεωπολιτικές επιδιώξεις της Δύσης σε συνδυασμό με την προσήλωση στις δεσμεύσεις του τρίτου μνημονίου, έστω με κάποιες φραστικές καταγγελίες έχουν καταστήσει την κυβέρνηση Τσίπρα αξιόπιστο συνομιλητή για τους δανειστές.

Το πρόβλημα του κ. Τσίπρα είναι η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης όπως διαφαίνεται από την αδυναμία της χώρας να προσελκύσει επενδύσεις που θα μειώσουν την ανεργία και θα εγγυηθούν τη βιωσιμότητα καταβολής μισθών και συντάξεων.

Η κυβέρνηση το 2017 δεν κινδυνεύει να πέσει από εξωτερικές πιέσεις, αλλά από εσωτερική αναταραχή, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας και της φορολογικής εξόντωσης του ιδιωτικού τομέα.